بازگشت
رهنمودهای رهبر معظم انقلاب در گام دوم انقلاب پیوست کتابی دارد
1399/09/01-09:36
در نشست «نشر ایران در گام دوم انقلاب» بیان شد که تمام رهنمودها و توصیه‌های رهبر معظم انقلاب در گام دوم انقلاب پیوست کتابی دارد و ناشران باید این هفت محور را در حوزه نشر به کار ببرند و نشر را بومی کنند. ما نیاز داریم در بعد محتوا تولیدات بیشتری داشته باشیم و ناشران باید در حوزه این هفت محور آثاری را تولید کنند.
به گزارش ستاد خبری بیست و هشتمین دوره هفته کتاب جمهوری اسلامی ایران، نشست «نشر ایران در گام دوم انقلاب» از سلسله نشست های موسسه خانه کتاب و ادبیات ایران به مناسبت بیست‌وهشتمین دوره هفته کتاب جمهوری اسلامی ایران، چهارشنبه (بیست‌وهشتم آبان ماه) با حضور مصطفی اکبری، محمدعلی مرادیان و سید علی رضایی برگزار شد.
نشر همچون موجود زنده!
سید علی رضایی به عنوان دبیر این نشست در ابتدا این سوال را مطرح کرد که وضعیت نشر در سال آخر قرن چهاردهم چگونه است و چه مشکلاتی در این حوزه وجود دارد؟
محمدعلی مرادیان ضمن تبریک آخرین هفته کتاب قرن در پاسخ به این سوال بیان کرد: نشر ما بحرانی ترین سال خود را تجربه می‌کند؛ از گرانی عوامل تولید چون کاغذ و زینک گرفته تا کاهش خرید کتاب به واسطه کاهش قدرت خرید مردم. در واقع سال سختی بود ولی نشر همچون یک موجود زنده با سختی ها دسته و پنجه نرم می‌کند.
کرونا زنجیره کتاب را دچار بحران کرد
دبیر نشست با اشاره به این که بیماری کرونا تمام جنبه های زندگی را تحت تاثیر قرار داده است گفت: به نظر من این بیماری سبب کاهش خرید کتاب شده است. از دید شما این امر تنها به دلیل وجود کرونا در کشور است یا دلایل دیگری دارد؟ یا وضعیت فروش کتاب خوب است؟
مرادیان در پاسخ به این سوال ضمن بیان این که وضعیت نشر بسیار پیچیده است، عنوان کرد: وقتی با شیوع بیماری کرونا کتابفروشی ها در چندماه اول سال تعطیل شدند سایز بازار کتاب کوچک شد؛ طبق آمارها حدود ۸۰ درصد خرید کتابی مردم از کتابفروشی ها انجام می‌شود که در این ایام تحت تاثیر قرار گرفت و کاهش پیدا کرد که بار زیادی بر کتابفروشی ها وارد آورد. همچنین نمایشگاه کتاب که ناشران حساب زیادی روی آن می‌کنند امسال برگزار نشد؛ در واقع کرونا زنجیره کتاب را دچار بحران کرد.
مصطفی اکبری دیگر میهمان این نشست در پاسخ به این سوال گفت: امروز با گرانی نهادهای تولید همراه هستیم؛ بخش اعظم قیمت‌گذاری کتاب به کاغذ، مقوا و فرآیند چاپ آن برمی‌گردد که در این زمینه با افزایش قیمت روبه رو بودیم. قیمت کاغذ و زینک از سال ۹۷ افزایش یافته است. تا مخاطب بخواهد خود را با این افزایش قیمت همگام کند و کتاب را دوباره در سبد خانواده خود داشته باشد آسیب هایی چون کاهش خرید کتاب وجود دارد.
ارتقای تولید کتاب پس از انقلاب
رضایی با بیان این که در سال جاری حال کتابی کشورمان خوب نبود، بیان کرد: وقتی مقام معظم رهبری از گام دوم انقلاب صحبت کردند، به نظرم گام اولی نیز وجود داشت. سوال من این است گام اول نشر انقلاب اسلامی چه بود، چه چیزی را به ما تحویل داد و ما آن را به کجا رساندیم؟
مرادیان با اشاره به این که بهتر است گام اول را به عنوان طی یک مسیر تعبیر کنیم، گفت: ابتدا باید آمارهایی که موسسه خانه کتاب و ادبیات ایران در این حوزه ارائه می‌کند را مورد بررسی و ارزیابی قرار دهیم تا بدانیم در زمینه های مختلف کاستی ها و موفقیت‌های ما چگونه بوده است.
وی افزود: اطلاعات خانه کتاب و ادبیات ایران در سال ۵۷ و سال ۹۷ نشان دهنده تولید کتاب و ارتقای تولید است. آثار چاپ اول ما در دهه های اول انقلاب ۲۲هزار عنوان کتاب بود و در دهه چهارم ۴۰۳ هزار اثر جدید چاپ کردیم. یکی از آمارهایی که موفقیت نشر را نشان می‌دهد باز نشر آثار است که در دهه اخیر ۳۲۳ هزار عنوان تجدید چاپ داشتیم.
او با اشاره به این که در این حوزه باید سهم شهرها را نیز درنظر بگیریم که با افزایش همراه بوده است بیان کرد: سال ۵۷، ۱۱ نویسنده زن کتاب تولید کردند و امسال بیش از ۳ هزار مولف خانم داشتیم و همچنین تعداد مولفان مرد نیز افزایش داشته است. این موارد نشان دهنده این است که اتفاقات خوبی در حوزه نشر رخ داده است. اما باید همچنان مورد ارزیابی قرار بگیرد؛ پیش از انقلاب مشکلاتی وجود داشت و اکنون نیز وجود دارد که اگر در پی رفع آن نباشیم می‌تواند نشر را ضعیف کند.
انقلاب اسلامی ایران، انقلابی کتابی
رضایی در ادامه نشست این سوال را مطرح کرد که اگر گام اول را مسیر در نظر بگیریم که به هدفی رسیده است در گام دوم در حوزه صنعت نشر بنا بر توصیه حضرت آقا چه باید بکنیم؟
اکبری در پاسخ به این سوال ضمن بیان این که انقلاب اسلامی ایران را یک انقلاب کتابی می‌دانم گفت: از این رو که ۹ سال پیش از انقلاب در سال ۱۹۷۰میلادی کتاب «ولایت فقیه» حضرت امام خمینی (ره) در بیروت منتشر و پس از آن در ایران ترجمه شد. این اثر زمینه ساز انقلاب اسلامی بود و اثری بسیار حائز اهمیت است و به لحاظ تئوریک، در همان زمان جریان های معاند پهلوی آنچه که داشتند با داستان و رمان ارائه کردند.
وی با بیان این که پس از انقلاب اسلامی ایران نیز افرادی چون شهید مطهری و شهید بهشتی نظریه ولایت فقیه یا کتاب هایی از این دست را توسعه دادند از این رو مساله مهمی است که در گام دوم به نشر بپردازیم، اظهار کرد: مقام معظم رهبری در بیانیه گام دوم انقلاب آنجا که به تشریح زمان پهلوی می‌پردازند اشاره می‌کنند که در علم به جز ترجمه، هنری نداشتند. اکنون تعداد مولفان ما در همه حوزه ها افزایش یافته است. حتی در حیطه تولید علم در زمینه علوم انسانی جشنواره هایی چون جشنواره «علوم انسانی فارابی» را داریم که صرفا آثار تالیفی تولید این حوزه را بررسی می‌کند که این از ثمرات این مدت است.
او ضمن اشاره به این که رهبر در گام دوم هفت توصیه کرده‌اند، بیان کرد: این توصیه هفت محور علم و پژوهش، معنویت و اخلاق، اقتصاد، عدالت، مبارزه با فساد، سبک زندگی و آزادی‍‌خواهی را شامل می‌شود که می‌تواند سر فصل ناشران قرار گیرد و آن‌ها این هفت محور را الگویی برای خود در نظر بگیرند. در واقع ناشران باید در زمینه چاپ کتاب به این هفت محور توجه کنند.
در ادامه این برنامه مرادیان عنوان کرد: تمام رهنمودها و توصیه های رهبر در گام دوم انقلاب پیوست کتابی دارد و ناشران باید این هفت محور را در حوزه نشر به کار ببرند و نشر را بومی کنند. ما نیاز داریم در بعد محتوا تولیدات بیشتری داشته باشیم و ناشران باید در حوزه این هفت محور آثاری را تولید کنند.
باید در تولید کاغذ خودکفا شویم
رضایی: اگر گام دوم انقلاب را به عنوان یک مسیر در نظر بگیریم برخی متخصصان حوزه نشر برای پیمودن این مسیر دو دسته موانع را در نظر گرفتند، یکی موانع زیرساختی است و دیگری محتوایی. به نظر شما چه موانع و مسائل زیرساختی در حوزه نشر وجود دارد و باید آن را برطرف کنیم؟
مرادیان در پاسخ به این سوال با اشاره به این که برای پیمودن ادامه این مسیر ابتدا باید چالش ها، مسائل و موانع را بررسی کنیم، اظهار کرد: در حوزه موانع زیرساختی مسائل حل نشده ای وجود دارد یکی از اصلی ترین مشکلات تولید ناشران، کاغذ، زینک و حتی توزیع کتاب است و همچنین در حوزه قوانین بازار نشر نیز مشکلاتی وجود دارد.
وی در ادامه افزود: پایه مصرف فرهنگی ما در بخش کتاب کاغذ بوده که کالایی استراتژیک است؛ از طرف دیگر کتاب اصلی ترین ابزار انتقال فرهنگ در همه جای دنیاست پس کشورها باید کاغذ و تولید آن توجه ویژه ای داشته باشند، به نظر من باید در بحث کاغذ و تولید آن خودکفا شویم. همچنین برای حل موانع در بحث زیرساختی باید راهبردهایی بلندمدت به ویژه برای تولید کاغذ در نظر بگیریم.
مصطفی اکبری نیز در پاسخ به این سوال ضمن بیان این که طبق بیان مقام معظم رهبری آن چیزی که می‌تواند مشکلات اقتصادی کشور را مرتفع کند اقتصاد مقاومتی است، گفت: ناشران باید به این سمت حرکت کنند. در واقع به ناشری می‌توانیم بگوییم نشر گام دومی که بتواند در هزینه تمام شده کتاب دقت کند و آن را با به کاربردن استراتژی هایی کاهش دهد تا در نهایت قیمت تمام شده محصول نیز کاهش یابد. یکی از این راهکارها حضور یک ناظر چاپ در نشر است. البته دولت نیز باید حمایت‌های لازم را از آن ها داشته باشد زیرا اگر صدمه ببیند زنده شدن آن سخت است.
وی در ادامه افزود: کشورهایی چون افغانستان و تاجیکستان نیز به زبان فارسی صحبت می‌کنند و کشورهایی دیگری نیز وجود دارد که مردم فارسی زبان دارد، ما برای جدی گرفتن اقتصاد نشر می‌توانیم با این کشورها تعامل داشته باشیم. همچنین طبق فرمایشات رهبری باید به آینده نگاهی نو و امیدوارانه داشت. باید به اقتصاد نشر توجه ویژه ای کرد و نیاز جامعه را سنجید و نگاه خوشبینانه ای به آینده داشت تا نشری گام دومی داشته باشیم.
اکبری نیز در ادامه این نشست ضمن بیان این که اکنون در میان ناشران ما فضای رقابت در حوزه ترجمه وجود دارد گفت: باید بر بازار کتاب نظارتی وجود داشته باشد همچنین باید به حقوق معنوی مخاطب توجه کرد و سراغ ترجمه هر اثری نرفت .
تولید محتوای خوب نیاز به طراحی نظام فکری دارد
دبیر نشست «نشر ایران در گام دوم انقلاب» مطرح کرد: موانع و مسائل اصلی حوزه محتوا که در گام دوم انقلاب با آن روبه رو هستیم چیست و برای رفع آن باید چه کاری را انجام دهیم؟
اکبری در پاسخ به این سوال مطرح کرد: ناشر باید یک نظام فکری خوب داشته باشد که از دل آن محتوایی خوب تولید کند. حوزه محتوا در هر نشری متفاوت است؛ برخی از ناشران به صورت ترکیبی فعالیت می‌کنند و به هر بخشی که برایشان سودآور باشد ورود پیدا می‌کنند. برای چنین ناشرانی نمی‌توان نظام فکری و قالب محتوایی در نظر گرفت. باید بخش‌های مختلف نشر را از یکدیگر جدا کنیم و برای هر قسمت کارشناسی متفاوت انتخاب کنیم که این امر مزیت‌های زیادی دارد.
ممیزی موثر در افزایش تولید آثار متعهد به مسائل جامعه
رضایی همچنین بیان کرد: به طور کلی وضعیت نشر کشور ما در حوزه محتوا چگونه است؟
مرادیان در پاسخ به این سوال با اشاره به این که خلا قوانین در حوزه نشر از جمله موانع حرکت در مسیر گام دوم انقلاب است، اظهار کرد: امروز در حوزه تولید محتوا در کشور با دو جریان عمده مواجه هستیم. یکی جریان غیر متعهد به مسائل جامعه که محتوای تولید شده در آن مغایر با ارزش هایی دینی و حتی ملی جامعه است یعنی سنخیتی با سبک زندگی یک ایرانی ندارد.
او در پایان گفت: جریان متعهد به مسائل جامعه نیز جریان دیگر محسوب می‌شود. در حوزه نشر این دو در مقابل یکدیگر هستند؛ البته در سال اخیر این جریان قوت گرفته است به دلیل وجود ممیزی هایی که وجود دارد. ما در حوزه ادبیات، دین و فلسفه موفقیت چشمگیری داشته ایم و این امر در حجم آثار تولید شده مشخص است.
نشست «نشر ایران در گام دوم انقلاب» همزمان با پنجمین روز از هفته کتاب با مشارکت مجمع ناشران انقلاب اسلامی از سوی موسسه خانه کتاب و ادبیات ایران برگزار و به صورت زنده از طریق اینستاگرام این موسسه پخش شد.
بیست‌وهشتمین دوره هفته کتاب جمهوری اسلامی ایران با شعار «دانایی؛ مانایی» از ۲۴ آبان آغاز و تا ۳۰ آبان ماه ۱۳۹۹ ادامه دارد.
