به گزارش ستاد خبری بیست و هشتمین دوره هفته کتاب جمهوری اسلامی ایران، نشست «نقش آژانس‎های ادبی در پویایی گرنت و ترجمه معکوس» از سلسله نشست های موسسه خانه کتاب و ادبیات ایران به مناسبت بیست‌وهشتمین دوره هفته کتاب جمهوری اسلامی ایران، چهارشنبه (۲۸ آبان) با حضور افشین شحنه تبار، مدیر انتشارات شمع و مه؛ احمد ذوعلم، مدیر آژانس ادبی دایره مینا؛ علیرضا نوری زاده، دبیر اجرایی طرح گرنت و معاون اداره‌ کل مجامع تشکل‌ها و فعالیت‌های فرهنگی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی و محمدرضا اربابی، رییس کانون سراسری انجمن ‌های صنفی مترجمان در این موسسه برگزار شد.

اربابی در ابتدای این نشست، گفت: ما ادبیات، فرهنگ و تفکری داریم که می توانیم آن را به دنیا عرضه کنیم و ابزار آن ترجمه است.

در ادامه این نشست نوری زاده با اشاره به سابقه و فرآیند اجرای طرح انتشار کتاب ایرانی در بازارهای جهانی (گرنت)، گفت: این طرح برای حمایت از کتاب هایی با موضوع های ادبیات داستانی، کودک و نوجوان، ایران شناسی، معماری و هنر است. در راستای اجرای این طرح از سال ۹۶ تا ۹۹ تعداد  ۳۹۶ عنوان برای ترجمه و چاپ در کشورهای چین، انگلیس، صربستان، ایتالیا، فرانسه، ترکیه، مصر، آلمان، روسیه، ارمنستان، سوریه و آذربایجان مصوب شده است که ۲۵ عنوان از طریق آژانس های ادبی بوده است.

در طرح گرنت الویت با کشورهای همسایه است

وی یادآور شد: با بودجه سالانه یک میلیارد تومان برای طرح گرنت، پیش بینی ما این است که بتوانیم بین ۵۰ تا ۷۰ عنوان کتاب را حمایت کنیم. بودجه کلی به ویژه با شرایط نوسانات ارزی بودجه محدودی است اما میزان حمایت از هرکتاب، اعتبار خوبی است که با بسیاری از طرح های گرنت کشورهای دیگر، برابری می کند. البته درخواست های ما زیادتر شده است و ما برای سال ۱۴۰۰ درخواست بودجه بیشتری داشته ایم.

وی با بیان این که ما در این طرح الویت کار را با کشورهای همسایه در نظر می گیریم که درک بهتری از ادبیات ما دارند، گفت: معمولا انتشارات خارجی در تجربه های اول با تردید وارد این حوزه می شوند و اقدام به ترجمه و چاپ کتاب از کشور ما می کنند.

وجود آژانس های ادبی موجب ارتقای کیفیت صنعت نشر شود

در ادامه این نشست ذوعلم با ارائه توضیحی درباره نقش آژانس های ادبی، گفت: در نشر حرفه ای دنیا، مجموعه هایی بین تولیدکننده محتوا و منتشرکنندگان آن وجود دارند که برای منتشرکنندگان محتوا که ناشران هستند، محتوا مناسب براساس سیاست هایشان، فراهم می کنند و از سوی دیگر نویسندگان را به ناشران وصل می کنند. نویسندگان علاقه مند هستند که کتابشان به بهترین شکل منتشر شود اما به طور معمول این پدیدآورندگان نه ارتباط زیادی در نشر دارد و نه همه بازار نشر را می شناسد. حضور آژانس ها موجب می شود در بلند مدت هم نویسنده و هم ناشر رضایت بهتری از نشر کتاب خود پیدا کنند.

وی افزود: با چنین کارکردی ما در حال حاضر آژانس ادبی رسمی در ایران نداریم، در حالی وجود چنین آژانس هایی می تواند موجب ارتقای کیفیت صنعت نشر شود. ما مجموعه های غیر رسمی داشته ایم به نحوی که بعد از انقلاب ۱۳ آژانس ادبی داشته ایم که الان ۳ تا ۴ آژانس فعال هستند. اگر مسایل قانونی این مجموعه ها حل شود می تواند به نشر کمک کند.

در ادامه این جلسه افشین شحنه تبار با بیان این که از نگاه دیگر می توان نقش آژانس های ادبی را در توسعه آژانس های ادبی هم دید، گفت: آژانس ادبی فرزندیست که در یک خانواده خیلی دیر به دنیا آمده است. درحالی که در کشورهای پیشرفته این اتفاق بسیار زودتر روی داده است. همچنان بسیاری از فعالان نشر و حوزه کتاب با آژانس های ادبی آشنا نیستند.

وی با تاکید براین نکته که یکی از ابزارهای توسعه ادبیات و زبان کشورها، آژانس های ادبی است، اظهارداشت:  نگاه به این کار در کشور ما نگاهی آماتور است در حالی که تبادل رایت و ارتباط گرفتن با ناشرها یک کار تخصصی و گسترده است.

مدیر انتشارات شمع و مه، حضور در نمایشگاه های بین المللی در طول سال های اخیر را اتفاق مثبت و موثری دانست و عنوان کرد: با این حضورها ترس ناشران ما برای ارتباط با ناشران خارجی از بین رفته است و توانسته ایم فعالیت های بیشتری در این حوزه داشته باشیم. گرچه همچنان ما در ترجمه آثار خود بسیار ضعیف هستیم.

وی گفت: با توجه به وجود قانون معافیت های مالیاتی برای صنعت گرانی که فعالیت های فرهنگی انجام می دهند، ضروری است، اتحادیه ناشران با بخش صنعت کشور و حتی بانک ها وارد تعامل شود و از سوی این بخش هم حمایت ها و گرنت هایی برای ترجمه و چاپ کتاب های خود در کشورهای دیگر داشته باشیم. ما در حال حاضر هزار عنوان کتاب داریم که می توان آنها را ترجمه و ادبیات مان را صادر کنیم و منافع متعددی برای حرفه نشر به وجود آوریم.

شحنه تبار، یادآور شد: در کشورهای دیگر از ادبیات داستانی ما بیشترین استقبال می شود. ما دارای ادبیات خاصی هستیم و نویسندگان ما قلم قوی دارند و می توانیم حتی ادبیات جنگ مان را به جهان معرفی کنیم.

به زودی آژانس های ادبی مجوز فعالیت می گیرند

نوری زاده نیز در ادامه صحبت های خود در « نقش آژانس‎های ادبی در پویایی گرنت و ترجمه معکوس»، تصریح کرد: ما آژانس های ادبی را بازوی کمکی خود می دانیم و با کمک این آژانس ها می توانیم کتاب های خوبی که انتقال دهنده فرهنگ و ادبیات ما هستند را وارد طرح گرنت کنیم. به همین منظور اقدامات لازم برای هویت بخشی به آژانس های ادبی صورت گرفته است.

وی افزود: با اقدامات صورت گرفته به زودی آژانس های ادبی می توانند به عنوان موسسات فرهنگی، هنری و ادبی تک منظوره مجوز دریافت کنند و در زمینه های کاری خود به فعالیت بپردازند. امکانی هم فراهم شده که در ترجمه مجوزشان عنوان انگلیسی آژانس های ادبی هم ذکر شود.

با گرنت کشورهای دیگر تبادل داشته باشیم

ذوعلم نیز در ادامه صحبت های خود در این نشست، گفت: حمایت از ادبیات ایران در فضای بین الملل را اگر بخواهیم به آن نگاهی تک بعدی داشته باشیم که تنها طرح گرنت می تواند به ما کمک کند، تنها ما را در این فضا کمی پیش می برد و انتظارات را کامل برآورده نمی کند. در کشورهای دیگر ما شاهد هستیم از راه های مختلف از ادبیات خودشان حمایت می کنند.

وی ادامه داد: ما اگر قوانینی داشته باشیم که گرنت از مسیر آژانس های ادبی عبور کند، هم به نفع ناشران داخلی است و هم در کیفیت آثار اثرگذار خواهد بود. یکی از پیشنهادهای دیگرم این است که ما با گرنت کشورهای دیگر تبادل و تفاهم نامه داشته باشیم.

مدیر آژانس ادبی دایره مینا درباره علت عدم داشتن کپی رایت داخلی، گفت: ما در سال ۷۸ از تعداد کتاب های منتشر شده، ۲۵ درصد عنوان کتاب ها ترجمه بوده و این آمار در سال ۹۸ به ۳۶ درصد رسیده است. با نبود این قانون، هزینه ورود محتوا برای ناشران بسیار کم می شود و ناشر می تواند به راحتی با یک مترجم متوسط کتابی را سه ماهه چاپ کند. با این اتفاق، مترجمان حرفه ای و نویسنده و تولیدکننده محتوا داخلی ما آسیب می بینند. اگر این قانون تصویب شود، ترجمه حرفه ای ما زیادتر شده و موجب افزایش قدرت مذاکره با ناشران خارجی می شود.

نشست «نقش آژانس‎های ادبی در پویایی گرنت و ترجمه معکوس» همزمان با پنجمین روز از هفته کتاب با مشارکت کانون سراسری مترجمان از سوی موسسه خانه کتاب و ادبیات ایران برگزار و به صورت زنده از طریق اینستاگرام این موسسه پخش شد.

بیست‌وهشتمین دوره هفته کتاب جمهوری اسلامی ایران با شعار «دانایی؛ مانایی» از ۲۴ آبان آغاز و تا ۳۰ آبان ماه ۱۳۹۹ ادامه دارد.