بازگشت
همه راه‌ها برای تعامل میان نویسندگان فارسی زبان
1393/02/12-16:48
صندلی‌ها تقریباً پرشده بود که نشست آغاز شد؛ نشست تخصصی «راهکارهای تعامل میان نویسندگان فارسی زبان جهان» که با حضور علیرضا قزوه، شاعر و مدیر سابق مرکز تحقیقات زبان فارسی در دهلی نو، دکتر قهرمان سلیمانی، معاون پژوهشی سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی، محمد سرور رجایی، نویسنده افغان و حمیدرضا شاه‌آبادی مدیرعامل موسسه فرهنگی الهدی در سرای اهل قلم برگزار شد.
این نشست برای رسیدن به راهکاری موثر برای تعامل نویسندگان فارسی‌زبان به‌خصوص نویسندگان تاجیک و افغان شکل گرفته بود و مهمانان جلسه در آن به مباحثی مثل ایجاد خانه فرهنگ تاجیک در ایران و ایجاد سایت شاعران فارسی زبان پرداختند.
در ابتدای صحبت‌ها، علیرضا قزوه به دوگانگی نوشتار و گفتار مردم تاجیکستان اشاره کرد که به زبان فارسی صحبت می‌کنند و به زبان سیریلیک می‌نویسند. وی یکی از راه‌حل‌های رفع این مشکل را ایجاد یک زبان معیار دانست.
قزوه چند کتاب از جمله «یادداشت‌های عینی» اثر صدالدین عینی بخارایی را جزو اتفاقات نادرست ادبی در تاجیکستان خواند و درحالی‌که اشعار این نویسنده را تایید کرد، نثر وی را نادرست و متاثر از دستور زبان عرب‌های بخارا دانست.
وی به ضرورت ایجاد خانه فرهنگ تاجیک در ایران اشاره کرد و گفت: ایجاد خانه فرهنگ، زمینه‌ساز تحقیق و مطالعه اندیشمندان و دانشجویان زبان فارسی درباره زبان گفتاری تاجیکی می‌شود.
قزوه ایجاد سایت «شاعران فارسی زبان» را از اقدامات مناسب دانست و اعلام کرد: کاربران این سایت از 8 کشور مختلف هستند که جمعیتی بالغ بر 2500 نفر می‌شوند و حدود 200 نفر از آنها از کشور‌های تاجیکستان، افغانستان و روسیه هستند.
این شاعر در بخش دیگری از صحبت‌هایش به کژتابی‌ها و معانی مختلف کلمات در کشورهایی مثل تاجیکستان اشاره کرد و گفت: برخی کلمه‌ها که در ایران معنی خوبی نمی‌دهند، در تاجیکستان ممکن است معنی خوبی داشته باشند و البته عکس آن هم صادق است.
محمد سرور رجایی، نویسنده افغان، دور شدن نویسندگان افغان و ایرانی را از یکدیگر موضوعی ناامیدکننده دانست و راه حل ایجاد تعامل بین این نویسندگان را تلاش بیشتر سازمان‌های فرهنگی و نویسندگان دو کشور اعلام کرد.
رجایی یادآور روزگار دور شهر کابل شد که مردم ایران با فرستادن نشریات و مجلات برای اهالی کابل ارتباط خوبی را با آنان برقرار کرده بودند و در ادامه حرف‌های خود، خواستار همکاری بهتر و موثر‌تر رسانه‌ها برای دیده شدن این روابط شد.
وی در تایید دوستی دیرینه ایران و افغانستان، به شهدای افغانستان در 8 سال دفاع مقدس اشاره کرد و گفت: در همین نمایشگاه کتاب، تصاویری از شهدای افغانستان در جنگ تحمیلی عراق به نمایش گذاشته شده است که موجب بهت مردم می‌شود.
حمیدرضا شاه‌آبادی یکی دیگر از کارشناسان حاضر در نشست بود که به ساختار زبان اشاره کرد و گفت: اگر بپذیریم زبان، موجودی زنده است باید بپذیریم که متولد می‌شود، رشد می‌کند، مریض می‌شود و متاسفانه در صورت عدم رسیدگی، می‌میرد و اولین گروهی هم که می‌توانند جلوی این مساله را بگیرند، نویسندگان هستند.
مدیرعامل موسسه فرهنگی الهدی، گسترش دامنه مخاطب را برای ادبیات فارسی لازم دانست و گفت: تنها راه برای ایجاد مخاطبان بیشتر، تعامل با نویسندگان دیگر کشورها و شناخت رسم و رسوم زندگی در نقاط دیگر جغرافیایی است.
وی به مقوله اقتصاد اشاره کرد و ادامه داد: هیچ فعالیتی پا نمی‌گیرد مگر اینکه عده‌ای در این میان از سود مالی بهره‌مند شوند و به نظر من راه حل ایجاد تعامل، تبلیغات روی منافعی است که سرمایه‌گذاران این بخش می‌توانند کسب کنند؛ از نویسندگی گرفته تا نشر و چاپ.
دکتر قهرمان سلیمانی، معاون پژوهشی سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی در این نشست به کتاب «تهران مخوف» اشاره کرد و گفت: متاسفانه کسانی ادبیات ایران را در کشور تاجیکستان معرفی می‌کنند که صلاحیت این کار را ندارند و نگاه منفی‌شان به ایران، کاملاً از انصاف دور است.
وی افزود: این کتاب، تصویری بسیار آلوده از ایران ارائه کرده و در نهایت تعجب، با تیراژ 120 هزار نسخه در تاجیکستان به چاپ رسیده است.
دکتر سلیمانی علت دوری نویسندگان فارسی‌زبان از یکدیگر را نداشتن گفتمان در جغرافیای فرهنگی دانست و غرور اصحاب فرهنگ را مانعی برابر تعامل آنها اعلام کرد.
وی ایجاد زبانی معیار را امری ناممکن عنوان کرد و گفت: ما باید اجازه صحبت به همه زبان‌ها بدهیم و اگر کسی فارسی را با گویش تاجیک صحبت می‌کند، نباید او را دورافتاده از زبان معیار بدانیم. همچنین نباید فرهنگ خود را به او بقبولانیم.
معاون پژوهشی سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی ادامه داد: چرا فکر می‌کنیم فقط زبان تهرانی، زبان معیار است؟ باید به همه احترام بگذاریم و دنیا را به رسمیت بشناسیم؛ دنیا صدای بلند را نمی‌پسندد، باید با صدای مطلوب حرف بزنیم.
در پایان این نشست، یکی از حاضران که خود را دانشجوی کارشناسی ارشد معرفی کرد، گفت: به نظر من یکی از راه‌های تعامل بین نویسنده‌های فارسی‌زبان در کشور‌های دیگر، کتاب صوتی است که به زبان فارسی ضبط شود و کلمات نامأنوس هم در آخر کتاب رفع ابهام شوند؛ در این حالت همه می‌توانند حداقل یک زبان واحد را بشنوند.
علیرضا قزوه این نظر را تایید کرد و گفت: دیدار چهره به چهره نویسندگان و واگذاری مسئولیت به قشر فرهنگی افغان و تاجیک در ایران نیز می‌تواند موثر واقع شود.
