قائم مقام خانه‌ی شعر برلین در نشست «نگاهی بر تعامل ادبیات معاصر ایران و آلمان» که در سالن بین‌الملل نمایشگاه کتاب تهران برگزار شد، درباره‌ی زبان فارسی گفت: ملتی که این چنین زبانی آهنگین دارد، قطعا در آینده نیز شعرای موفقی خواهد داشت.

به گزارش ستاد امور رسانه‌ای و خبری سی‌اُمین نمایشگاه بین‌المللی کتاب تهران، (یکشنبه 17 اردیبهشت) در نشست سالن بین‌الملل نمایشگاه کتاب تهران، کریستینه لانگه، قائم مقام خانه‌ی شعر برلین درباره‌ی تعامل فرهنگی میان شاعران ایرانی و آلمانی اعلام کرد: در پاییز سال گذشته، شش شاعر از کشور آلمان و شش شاعر از کشور ایران طی دیداری برای ترجمه‌ی آثار شاعران آلمانی و ایرانی گرد هم آمدند و طی چند ماه کار فشرده، کتابی شامل آثار شاعران ایرانی و آلمانی تدوین و در آلمان چاپ شد.

لانگه ادامه داد: این کتاب در ایران نیز توسط انتشارات کوله‌پشتی در دست چاپ است و بسیار خرسندیم که توانستیم این کتاب را در نمایشگاه کتاب تهران عرضه کنیم.

قائم‌مقام خانه‌ی شعر برلین درباره‌ی تأثیرگذاری زبان فارسی با شرح خاطره‌ای درباره‌ی گوش سپردن به شعر فارسی گفت: ملتی که این چنین زبانی آهنگین دارد، قطعا در آینده نیز شعرای موفقی خواهد داشت.

انتقال کلام آهنگین زبان در پروژه‌ی قاچاق شعر

در ادامه‌ی نشست، اورلی مورن، رئیس پروژه‌ی قاچاق شعر در تشریح این فعالیت ادبی گفت: قاچاق شعر، پروژه‌ای است که از 15 سال گذشته در آلمان آغاز به کار کرده و در آن شاعران بدون شناخت کامل از زبان مبدأ به ترجمه‌ی شعرهای خود می‌پردازند.

مورن ادامه داد: در این پروژه، دو شاعر در مقابل یکدیگر قرار گرفته و شخص واسطی به عنوان میانجی واژه به واژه شعر را ترجمه می‌کند و متن خام را در اختیار شاعران قرار می‌دهد. در این فرآیند شاعران از طریق متن خام ترجمه شده و بِیناسطری، به تبادل نظر درباره ی آثار خود می‌پردازند.

مورن، انتقال کلام آهنگین شعر را از زبان شاعر اصلی و دریافت این کلام از طرف نویسنده‌ی مترجم را از ویژگی‌های اصلی پروژه‌ی قاچاق شعر عنوان کرد و گفت: از آنجا که در این فرآیند شاعر در ترجمه‌ی آثار خود نقش مستقیمی دارد، گاهی پس از ترجمه‌ی اثر خود، دست به تغییر شعر اصلی می‌زند.

وی انتشارت وون برن هورن در هایدلبرگ آلمان را ناشر اصلی این پروژه معرفی کرد و گفت: 500 نسخه از کتابی که توسط شاعران ایرانی وآلمانی تهیه شده در هر دو کشور توزیع خواهد شد.

رئیس پروژه‌ی قاچاق شعر در مورد ویژگی دیگر این پروژه توضیح داد: در کارهای اخیر این پروژه، بارکدی در پایان صفحه‌ی هر شعر وجود دارد که افراد می‌توانند از طریق شناسایی بارکد با گوشی‌های هوشمند خود، به لینک آن متصل شده و شعر را با صدای شاعر آن بشوند.

وی در رابطه با نحوه‌ی انتخاب شاعران ایران در این پروژه تشریح کرد: در حدود 40 الی 50 شاعر از ایران برای این پروژه انتخاب شدند ولی انتخاب نهایی شاعران بر اساس ترجمه‌پذیری شعر، کارنامه‌ی شاعران، نوع تلفیق شعرها و سایر عوامل تاثیرگذار در بحث ترجمه صورت گرفته است و تلاش داشتیم که همزمان شعرای زن و مرد در این پروژه حضور داشته باشند و البته جوان‌گرایی نیز از دیگر دلایل انتخاب شاعران بوده است.

وی در پایان در پاسخ به سوال حاضران درباره‌ی نقش مترجم میانجی در پروژه‌ی قاچاق شعر گفت: مترجم باید به هر دو زبان تسلط کامل داشته و شناختی از سنت زبان دو کشور و تاریخ آن داشته باشد و بتواند ترجمه‌ی کلمه به کلمه را بخوبی انجام دهد ولی کار اصلی انتقال مفاهیم شخصی و علمی شاعر بر عهده‌ی خود اوست.

کیارستمی در لابه لای اشعار آلمانی

یان فولکر روهنرت، شاعر آلمانی‌زبان از شعرایی که در این پروژه شرکت کرده و در ارتباط با علی عبداللهی به ترجمه‌ی شعرهای وی پرداخته، گفت: در این پروژه توانستم بیش از پیش با شعر و زبان و ادبیات فارسی ارتباط برقرار کنم و بعد از آشنایی با آنها گرچه در دو زبان و فرهنگ متفاوت قرار داشتیم اما مشترکات زیادی برقرار است و از یکدیگر بسیار آموختیم.

این شاعر آثار فرانسوی، انگلیسی و بلغاری ادامه داد: غرابت و بیگانگی در واژگان ایرانی و آلمانی، مرکز خلاقیتی برای من بود و این خلاقیت می‌تواند مرکز اصلی احساسی شاعر را برانگیزد.

گفتنی است یان فولکر روهنرت در کتاب اخیر خود شعری را در وصف عباس کیارستمی کارگردان و فیلمنامه نویس ایرانی سروده است.

گفتنی است کتاب ایرانی آلمانی با عنوان قاچاق شعر، حاوی آثار شاعران ایرانی علیرضا عباسی، سارا محمدی اردهالی، مریم فتحی، مظاهر شهادت و ایرج ضیایی است. از طرفی در این کتاب آثار شاعران آلمانی ماکس چولک، دانیلا دانتس، میشائیل دونهاورز، یان فولکر روهنرت؛ زیلکه شویرمن و شارلوته وارزن به فارسی ترجمه شده است.

علی عبدالهی مترجم و شاعر ایرانی نیز گفت: این اتفاق برای من بسیار آموزنده بود و هر کسی که شعردوست باشد قطعا از این کتاب استقبال خواهد کرد.

در ادامه‌ی برنامه علیرضا عباسی شاعر و منتقد ادبی فارسی و از شعرایی که در این پروژه شرکت کرده بود درباره‌ی تجربه خود گفت: نگاهی هستی‌شناسانه و جهان‌شمول در فرهنگهای هر دو کشور به چشم می‌خورد که این جهان‌شمولی نشان از نزدیکی فرهنگهای دو کشور دارد.

سی‌اُمین نمایشگاه بین‌المللی کتاب تهران با شعار «یک کتاب بیشتر بخوانیم» از 13 تا 23 اردیبهشت در مجموعه‌ی نمایشگاهی شهر آفتاب برگزار می‌شود. مجموعه‌ی شهر آفتاب در اتوبان خلیج فارس، روبه روی حرم مطهر امام خمینی (ره) قرار دارد.