استاد ادبیات ایتالیایی در نشست «ایران و کالوینو» همزمان با پنجمین روز نمایشگاه کتاب تهران، گفت: کالوینو در سفری که به ایران داشت، تحت تاثیر شهرهای کشور، سیر تحول فکری عمیقی را گذراند و حالا پس از پنجاه سال تاثیر او بر جامعه‌ی ایرانی بررسی می‌شود.

به گزارش ستاد امور رسانه‌ای و خبری سی‌‌اُمین نمایشگاه بین‌المللی کتاب تهران، مارکو بلپولیتی و آنتونیو شرکا استادان ادبیات ایتالیایی در نشستی که روز یکشنبه (17 اردیبهشت) در غرفه‌ی ایتالیا مهمان ویژه‌ی نمایشگاه امسال برگزار شد، به بررسی ابعاد مختلف کتاب‌ها و مجموعه آثار ایتالو کالوینو پرداختند.

آنتونیو شرکا استاد ادبیات ایتالیایی در ایران و از منتقدان آثار کالوینو با بیان اینکه کالوینو جزو معدود نویسندگانی در ایران است که تقریبا تمام آثارش به فارسی ترجمه شده است با تقسیم تاثیر کالوینو بر جامعه‌ی ایرانی به سه دوره‌ی اصلی گفت: با مطالعه‌ی این سیر می‌‌توان به تغییر و تحولات جامعه ایران نیز پی برد.

به گفته‌ی شرکا ترجمه‌ی آثار کالوینو در ایران پیش از انقلاب اسلامی با اثر «ویکنت دونیم شده» از سوی بهمن محصص آغاز شد و پس از رکود چندساله در سال‌های پس از انقلاب، دوباره جامعه‌ی ادبی ایران به این نویسنده روی آورد.

شرکا، مرحله‌ی دوم و سوم حضور کالوینو در ایران را به ترتیب شامل دهه‌های شصت و هفتاد و پس از آن دهه‌ی هشتاد تاکنون برشمرد و افزود: پس از انقلاب «بارون درخت‌نشین» توسط مهدی سحابی به عنوان اولین اثر از کالوینو در این دوره ترجمه شد که در چهار هزار نسخه به فروش رسید. پس از آن نیز داستان‌های «شهرهای نامرئی»، «شبی از شب‌های زمستان» و «گزیده‌ای از افسانه‌های کهن ایتالیایی»، «پینوکیو اثر فراموش نشدنی کودکان»، «مال بزرگ‌ها، مال کوچک‌ها»، «مرد خواجستان»، «آخرین فاجعه هرگز وجود ندارد» و «قارچ‌ها در شهر» و چند اثر دیگر از سوی مترجمان مختلف ترجمه شده‌اند.

این استاد ادبیات ایتالیایی با اشاره به چاپ برخی از این ترجمه‌ها تا هفت هزار نسخه، این رقم را در مقایسه با تیراژ کتاب در دهه‌ی کنونی حیرت‌انگیز عنوان کرد و گفت: در شرایطی که تیراژ کتاب‌ها گاهی حتی به 500 نسخه هم نمی‌‌رسد می‌‌توانیم نتیجه بگیریم که در دهه‌های 60 و 70 شور آگاهی و کتابخوانی در مردم بسیار بالا بود.

شرکا این روند را متاثر از انقلاب اسلامی و پس از آن آرامش و نوسازی پس از 8 سال جنگ تحمیلی دانست و تاکید کرد: با این حال در دهه‌ی 80 پس از چند سال وقفه دوباره شاهد این هستیم که برخی ناشران کمر همت را بسته‌اند تا کالوینو را دوباره به مردم معرفی کنند.

وی همچنین با اشاره به کتاب «یک روز ناظر انتخاباتی» اثر کالوینو به اندیشه‌های ژرف سیاسی و اجتماعی این نویسنده اشاره کرد و گفت: بررسی سیر کتاب‌های کالوینو نشان می‌‌دهد که این نویسنده توانسته در زندگی خود جریان‌های مختلف اجتماعی را تجربه کند.

رد پای فرش ایرانی در تفکر کالوینو

مارکو بلپولیتی در این نشست به تاثیر سفری که کالوینو 50 سال پیش به ایران داشته، در آثارش پرداخت و گفت: در آن سفر کالوینو از سه شهر اصفهان، یزد و شیراز دیدن کرد که در اصفهان تحت تاثیر مسجد جامع شهر یا به گفته‌‌ی او مسجد روزهای جمعه، در یزد تحت تاثیر معبدهای زرتشتی و در شیراز تحت تاثیر تخت جمشید قرار گرفت.

وی با بیان اینکه در این سه شهر، کالوینو به ترتیب روی فضاهای خالی، آتش و نقش برجسته تفکر کرد، افزود: این نویسنده با الهام از این آثار مکان و زمان را تجزیه و تحلیل کرد.

به گفته‌ی مارکو بلپولیتی، کالوینو که در سال‌های آخر عمرش بیشتر به مسایل ماورالطبیعه یا متافیزیک می‌‌پرداخت. تمام این سال‌ها را تنها به نوشتن پرداخت و در سیر تحولی که از سفر به ایران طی کرد در نهایت با مطالعه‌ی عشایر و فرش ایرانی و تفکر در این دو موضوع به این نقطه رسید که در نوشتن نیز می‌توان در نهایت به یک بازتولید و ترکیب تار و پودهای نوشته‌های قبلی و تولید اثری جاودانه کرد.

این استاد ادبیات ایتالیایی با این توضیح و در داستانی که با عنوان «کفش‌های تابه‌تا» نوشته است به این نتیجه می‌‌رسد که هر اقدامی که در جهت برهم زدن نظم جهان شود غیرقابل بازگشت است.

 

سی‌اُمین نمایشگاه بین‌المللی کتاب تهران با شعار «یک کتاب بیشتر بخوانیم» از 13 تا 23 اردیبهشت در مجموعه‌ی نمایشگاهی شهر آفتاب برگزار می‌شود. مجموعه‌ی شهر آفتاب در اتوبان خلیج فارس، روبه روی حرم مطهر امام خمینی (ره) قرار دارد.