بازگشت
بررسي حقوقي مالكيت آثار دانشگاهي درسراي اهل‌قلم
1391/02/14-08:30
نشست بررسي حقوقي مالكيت آثار دانشگاهي از سوي دفتر حقوقي وامور مالكيت معنوي وزارت فرهنگ وارشاد اسلامي پنجشنبه 14 اريبهشت در سالن بازارجهاني كتاب ايران برگزار شد و در آن مباحث نظري و مشكلات حقوقي مالكيت آثاردانشگاهي مورد بررسي قرار گرفت.-
به گزارش ستاد خبري سراي اهل قلم بيست و پنجمين نمايشگاه بين‌المللي كتاب تهران، ابوالفضل رضايي، پژوهشگر ومشاورحقوق مالكيت فكري به عنوان اولين سخنران با بررسي مباحث نظري حقوقي مالكيت آثاردانشگاهي، گفت: اولين سوالي كه ما در زمينه مالكيت آثاردانشگاهي با آن روبه‌رو هستيم اين است كه اگر اثري توليد مي شود اين اثرمتعلق به پديد آورنده يا دانشگاه، ويا مالكيت متعلق به هردو آن‌هاست.همچنين اين مالكيت چرا و چطور به هريك از آن‌ها مي‌تواند تعلق بگيرد.
وي ادامه داد: يك اثر بايد داراي چهارعنصر باشد تا به عنوان اثر دانشگاهي تعريف شود؛اول، وجود افرادي به نام استاد،دانشجو وخدمه در دانشگاه. دوم،وجود قراردادهاي استخدامي يا قراردادهاي خاص. سوم، وجود نهاد قانوني به نام دانشگاه و چهارمين عنصر،خود اثراست.
رضايي سه نظريه براي مالكيت آثار دانشگاهي برشمرد و اظهاركرد: درسه كشور آمريكا ،استراليا وانگليس سه نظريه درباره مالكيت حقوقي وجود دارد؛ اولين نظريه مالكيت را متعلق به پديد آورنده مي داند؛به ويژه درباره آثارادبي وهنري .دومين نظريه، نظريه كاردربرابر مزد است و طرفداران اين نظريه معقتدند كه مالكيت متعلق به دانشگاه است. سومين نظريه به نام قراردادهاي انتقال مالكيت معروف است.
وي به تفكيك دو مفهوم حقوق مادي و حقوق معنوي پرداخت وگفت:حقوق معنوي قائم به پديدآورنده است وشايد گاهي از حقوق مادي هم مهمتر باشد چون اگر به حقوق معنوي بي توجهي شود هتك حيثت يك شخص را در پي دارد.
اين پژوهشگر با اشاره به اين‌كه دانشگاه و پديده آورند گان درمقابل يكديگرداراي وظايفي هستند،ادامه داد:آمورش مالكيت فكري، انجام حمايت هاي قانوني، تسهيل انتقال فن آوري و تاسيس دفترانتقال فن آوري ازجمله وظايف دانشگاه در مقابل پديد آورندگان است.
وي افزود: مسوليت افشا يا عدم افشاي اثرومساعدت دربهره برداري اثرنيزاز جمله وظايف پديدآورندگان اثردرمقابل دانشگاه هستند.
الهام امين زاده، معاون پژوهشي دانشكده حقوق دانشگاه تهران ديگر سخنران اين نشست به عوامل ايجاد مفهوم مالكيت فكري اشاره كرد وگفت: اگرآثاري كه توليد مي شدند براي خود دانشگاه بود، اين مباحث به‌وجود نمي آمد اما دانشگاه دراختيارجامعه است و وقتي كه دانشگاه مي خواهد اين آثاررا دراختيار جامعه قرار دهد اين مساله به‌وجود مي آيد كه مالكيت آثار بايد متعلق به چه كسي باشد؟
وي ادامه داد: جريان مالكيت آثاردانشگاهي يك جريان نوپاست. دربعضي ازكشورها كه دانشگاه منزوي است ودانشگاه وصنعت ارتباط ندارند حقوق مالكيت معنوي رشد نداشته است. درواقع، بين رشد دانشگاه و صنعت با حقوق مالكيت معنوي آثار ارتباط مستقيم وجود دارد.
امين زاده افزود:امروزه يكي ازدغدغه هاي پديدآورنده اين است كه نمي دانند چه برسرمالكيت آثارشان مي آيد؛ به ويژه زماني كه عوامل ديگري مانند مترجم،ويراستار نيز در يك اثر سهيم هستند.
