مدرس دانشگاه علامه طباطبایی در نشست «بررسی مشکلات حوزه‌ی ترجمه در ایران» کتابسازی و ترجمه‌‌‌های موازی را آفت بزرگ ترجمه در ایران دانست.

به گزارش ستاد خبری و رسانه‌ای سی‌ویکمین نمایشگاه بین‌المللی کتاب تهران، شبنم سعادت در این نشست، اصلی‌ترین مشکل در زمینه‌‌ی ترجمه را ملحق نشدن ایران به کنوانسیون برن دانست و افزود: این اتفاق تبعات زیادی داشته و یکی از آن مشکلات، ترجمه‌‌‌های موازی است و اکثر مترجم‌‌‌ها، قربانی این مساله بوده‌اند.

 وی کتابسازی به مفهوم رونویسی کردن از کتاب دیگری را آفت دیگر دانست و افزود: برگزاری مسابقه‌ی ترجمه و در آخر وجود ترجمه‌‌‌های بد هم از تبعات این مشکل است.

وی اظهار کرد: تا وقتی قانونی بازدارنده وجود نداشته باشد، در این زمینه کاری از پیش نمی‌‌بریم و نمی‌‌توانیم انتظار داشته باشیم همه به تعهد اخلاقی پایبند باشند مثلا خیلی از نشرها شغلی به نام کارشناس نشر تعریف کرده‌اند که نظارت بر امر نشر دارد ولی متاسفانه کارش پرفروش کردن لیست کتاب‌‌‌های آمازون است.

آفات استفاده از مترجمان بی‌تجربه و غیر متخصص

سعادت ادامه داد: ترجمه‌‌‌های گروهی هم کیفیت لازم را ندارند و دارای تبعات منفی خیلی زیادی است و یکی از آن‌‌‌ها این است که مخاطب اعتمادش را از دست می‌‌دهد و هنگامی که برای وقت و پول خود ارزش و اهمیتی قائل نمی‌‌شویم و کیفیت کتاب پایین است از کتاب و کتابخوانی فاصله گرفته می‌‌شود. 

وی در ادامه افزود: مشکل دیگر مربوط به کپی رایت، ورود سهل و ساده‌ی مترجمان به حوزه‌ی ترجمه‌ی ادبی است. در ایران با داشتن رابطه، خیلی راحت می‌‌توان به این عرصه وارد شد و یا از طریق ناشرانی که نمی‌‌خواهند برای مبحث ترجمه، هزینه‌ی زیادی کنند، از مترجمان بی‌تجربه و غیرمتخصص استفاده می‌‌کنند. 

این دکترای مطالعات ترجمه در این نشست گفت: در کشور ما افرادی بدون داشتن تحصیلات آکادمیک و تجربه‌ی کافی و با داشتن سن کم وارد کار ترجمه می‌‌شوند و متاسفانه گاهی همین ورودهای بی‌حساب و کتاب موجب می‌‌شود ناشر به یکی از دنده‌‌‌های چرخ دنده‌‌ای که برای ایجاد رزومه‌ی افراد هست تبدیل شود. 

وی خاطرنشان کرد: متاسفانه هیچ نظارت و کنترلی در این امر صورت نمی‌‌گیرد و توانایی‌‌‌ها و مهارت‌‌‌های فرد سنجیده نمی‌‌شود و این چرخه ادامه پیدا می‌‌کند. 

سعادت یادآور شد: به نظر من جدای از وجود کارشناس باید ویراستار تطبیقی وجود داشته باشد چراکه ویرایش تنها ویرایش متن فارسی نیست و هر مترجمی باید نمونه کار به ناشر ارایه بدهد و باید چند فصل اول از آن کتاب تطبیق داده شود تا ناشر بداند که این فرد صلاحیت لازم را برای این کار دارد یا نه و در صورتی که مترجم تازه‌کار و فاقد رزومه است و یا ناشر پیشنهاد کار به مترجم می‌‌دهد حتما باید از مترجم بخواهیم تا به عنوان نمونه کار چند فصل از کتاب موردنظر را ترجمه کند تا مشخص شود که از عهده انجام این کار بر می‌‌آید.

وی ادامه داد: هر مترجمی نمی‌‌تواند هر کتابی را ترجمه کند و دیده شده است کتاب شعر، داستان و... را یک مترجم ترجمه کرده و در این حالت از هر در سخنی پیش می‌‌آید. باید دید واقع‌بینانه‌‌ای از توانایی‌‌‌های خود داشته باشیم و نباید خودمان را فریب دهیم. 

مدرس دانشگاه علامه طباطبایی با اشاره به اینکه اکنون در ایران تعداد نشر زیاد شده است، گفت: ترجمه پتانسیل این را دارد که برای مترجم به عنوان شغل اول به حساب آید چراکه اگر مترجم تامین مالی باشد می‌‌تواند آثار بهتری را ارائه دهد به سبب اینکه تمام وقت خود را صرف ترجمه می‌‌کند.

شبنم سعادت با اظهار اینکه یک کتاب باید با ذهنیت مترجم شکل بگیرد، تصریح کرد: برای ترجمه‌ی خوب داشتن علم، توانایی، ذوق و علاقه نیاز است. 

سی‌و‌یکمین نمایشگاه بین‌المللی کتاب تهران با شعار «نه به کتاب نخواندن» از تاریخ 12 تا 22 اردیبهشت ماه در مصلای امام خمینی (ره) برگزار می‌شود.