بازگشت
دوران شكوفايی نقد ادبی ايران دهه‌های ۴۰ و ۵۰ است
1402/02/29-19:12
مهدي طباطبايي؛ پژوهشگر ادبی در نشست «چگونه شعر کلاسیک بخوانیم و بسراییم؟»، دوران شكوفايی نقد ادبی ايران را طی دهه‌های ۴۰ و ۵۰ عنوان كرد كه شاعران بزرگی به جريان شعری كمک كردند.
به گزارش ستاد خبري سي‌وچهارمين نمايشگاه بين‌الملي كتاب تهران، مهدي طباطبايي پنجشنبه(بیست‌وهشتم ارديبهشت ماه ۱۴۰۲) در نشست «چگونه شعر کلاسیک بخوانیم و بسراییم؟» كه در سرای جایزه کتاب سال، جایزه ادبی جلال آل احمد و جشنواره بین‌المللی شعر فجر برگزار شد، گفت: شعر جايگاه ديرين خودش را در جامعه دارد. اما هنرهايي چون سينما و موسيقي در كشور از شعر پيشي گرفتند.
وي افزود: وقتي وارد جماعت شاعران مي‌شويم، شاهد خواهيم بود كه اغلب شاعران براي برخورداري از مخاطب، سطح كلام را به سطح درك مخاطب نزديك مي‌كنند و از غناي اشعار مي‌كاهند. برخي پژوهشگران معتقدند كه از شعرهاي خوب فراواني برخورداريم و نگون‌بختي ما در زماني كه جريان‌سازي‌هاي شعري شكل گرفته، تكميل مي‌شود و جامعه ادبي به آن گرايش پيدا مي‌كند. نهادهاي آموزشي اعتناي كافي به زبان فارسي ندارند و متأسفانه شاهد اين هستيم كه در مدارس و دانشگاه‌ها هنوز ادبيات معاصر جدي گرفته نمي‌شود.
اين پژوهشگر ادبي با بيان اينكه در كشور منتقدان بزرگ نداريم، گفت: اگر اين منتقدان بزرگ در كشور وجود داشتند، احتمالا روند شعر به گونه‌اي ديگر بود. اغلب انتقادها از مجموعه شعرهايي صورت می‌گیرد كه نتيجه عقده‌گشايي يا نان قرض دادن‌هاي شاعرانه است كه هيچ‌كدام نمي‌تواند گره كار ما را باز كند. دوران شكوفايي نقدادبي ايران طي دهه‌هاي ۴۰ و ۵۰ است كه شاعران بزرگي به جريان شعري كمك كردند.
او درباره اينكه چگونه شعر بگوييم، بيان‌كرد: وقتي كتاب‌هاي گذشته همچون قابوسنامه را رصد مي‌كنيم، متوجه مي‌شويم كه عنصرالمعالي با اشعارش به شكل سهل و ممتنع در نظر دارد تا فرزندش را به شعر تشويق كند. منظور از سهل و ممتنع ارتباط برقراركردن با شعر به آساني است و در اشعار شاعراني همچون ايرج ميرزا و سعدي به چشم مي‌خورد. بنابراين سخن نبايد پيچيده باشد. چراكه وظيفه سخن گفتن انتقال پيام است. اما چون شاعران به شكل غامض سخن مي‌گويند، انتقال پيام اتفاق نمي‌افتد و ما به بازگشت ادبي مي‌رسيم.
سرودن شعر بدون تمرين و ممارست امكان‌پذير نيست
وي با اشاره به اينكه هيچ فرايندي مبني بر سرودن شعر، بدون تمرين و ممارست به‌وجود نمي‌آيد، افزود: براي افرادي كه وارد عرصه شعر سرودن مي‌شوند، نياز به خلوت است و بای از هياهو دور شوند. بخش تجربي شعر استمرار در سرودن است كه مي‌توان از اشعار پيشينه شاعران استفاده كرد.
اين پژوهشگر ادبي در ادامه بيان‌كرد: مشروطه به ما نشان داد مي‌توان از پديده‌هاي تمام پيرامون در شعر بهره‌گرفت و به غناي شعر افزود؛ چراكه شاعر موفق كسي است كه بتواند با زبان زمان صحبت كند و تمام تصويرسازي‌هايي را كه نشان مي‌دهد، از پيرامون باشد. حسن كار اين است كه اين فضا براي آيندگاني كه آن را تجربه نمي‌كنند حفظ مي‌شود.
طباطبايي به آموختن مهارت‌هاي شعري اشاره كرد و افزود: الهام شدن شعر به ذهن شاعر خبر نمي‌كند و ممكن است شعر در ذهن شاعر در هر جايي چون خيابان، اتوبوس و... متبلور شود.
اين پژوهشگر ادبي در ادامه به خواندن شعر اشاره كرد و گفت: گفته مي‌شود براي خواندن شعر اعراب نامرئي داريم كه اگر هركسي بتواند اعراب را در خواندن شعر رعايت كند، شعر را به خوبي مي‌تواند بخواند. و لزوماً فردي كه شاعر است، نمي‌تواند خواننده خوبي باشد.
طباطبايي در پایان با بيان اينكه خواندن شعر با خواندن يك متن ادبي متفاوت است، گفت: برخي شاعران از استعداد و پرورش شعرخواني به‌طورذاتي برخوردارند، چراكه خواندن شعر مي‌تواند مخاطب را جذب كند و منتقل نشدن حس از شعر به مخاطب، همچون كار مكانيكي است.
سي و چهارمين نمايشگاه بين‌المللي كتاب تهران از ۲۰ ارديبهشت آغاز به كار كرده و تا ۳۰ ارديبهشت ماه ۱۴۰۲ در مصلا امام خميني(ره) و همزمان به‌صورت مجازي در ketab.ir ادامه دارد.
