بازگشت
چرا نمی‌توانیم جنگ کتاب‌نخوانی را ببریم؟
1402/02/30-13:45
حمید سپهر؛ نویسنده کتاب «مدرسه کتاب نخوانی» در نشست نقد و بررسی این اثر با اشاره به اینکه در این کتاب سعی کردم بگویم چرا نمی‌توانیم جنگ کتاب‌نخوانی را ببریم؟ گفت: باید همت کنیم نظام آموزشی تربیتی باشد، نه اینکه آموزش و روش‌های سوادآموزی تغییر کند.
به گزارش ستاد خبری سی‌وچهارمین نمایشگاه بین‌المللی کتاب تهران، نشست نقد و بررسی کتاب «مدرسه کتاب‌نخوانی» نگاهی به زمینه‌های تربیتی یک بحران فرهنگی با حضور حمید سپهر نویسنده کتاب، مجتبی خلیلی زارچی، پژوهشگر روان‌شناس تربیتی و اردشیر آل عوض، منتقد و پژوهشگر (عصر پنجشنبه بیست‌وهشتم اردیبهشت‌ماه ۱۴۰۲) در سرای «گوشه نقد» سی‌وچهارمین نمایشگاه بین‌المللی کتاب تهران برگزار شد.
قصه‌خوانی در کشور ما نمایشی شده است
حمید سپهر در ابتدا به انگیزه‌های نوشتن این اثر اشاره کرد و گفت: من در حوزه خواندن و مشکلات آن از سی سال پیش فعالیت کردم و در این سال‌ها متوجه شدم کودکان درگیر مشکلات خواندن کتاب هستند و در سال‌های پایانی ابتدایی کاملا بی‌سواد باقی می‌مانند. این امر نه تنها در گروه سنی کودکان بلکه دانشجویان در میان دانشجویان نیز شایع است و آن‌ها هم مطالعه نمی‌کنند و این موضوع بسیار نگران‌کننده است.
وی افزود: وقتی صحبت می‌شود که دلیل این وضعیت چیست، به دهه هفتاد و هشتاد می‌رسیم و زمانی که از مسئولان آموزشی سوال می‌کنیم، جوابی داده نمی‌شود. در این زمینه ما حتی هیچ استفاده‌ای از مطالعات جهانی هم نمی‌کنیم.
مولف کتاب «زبان و سوادآموزی کودکان» با تاکید بر اینکه نظام آموزشی باید انس با کتاب را ایجاد کند، ادامه داد: متاسفانه در دوران ابتدایی در مدارس قصه‌خوانی نداریم و باید به این موضوع به‌عنوان یک نیاز در فرایند تربیتی بپردازیم اما با این نهضت، ترویج کتابخوانی میلیون‌ها جوان کتاب‌نخوان تربیت کرده‌ایم.
سپهر با اشاره به محتوای کتاب «مدرسه کتاب نخوانی» گفت: تلاش من در کتاب این بود که به این عنصر تربیتی توجه شود که چرا از ابتدا بچه‌ها را علاقه‌مند به خواندن کتاب نمی‌کنیم. متاسفانه ما تنها کشور دنیا هستیم که در مقطع ابتدایی به قصه توجه نمی‌کند و قصه‌خوانی در کشور ما نمایشی شده است. در حالی که لازم است مهارت قصه‌خوانی بخشی از ساختار آموزش و پرورش شود و قصه‌خوانی به سطح مدارس آورده شود.
وی افزود: باید همت کنیم نظام آموزشی تربیتی باشد، نه اینکه آموزش و روش‌های سوادآموزی تغییر کند. در این کتاب سعی کردم بگویم چرا نمی‌توانیم جنگ کتاب‌نخوانی را ببریم؟ و چنین وضعیتی را در نظام آموزشی و دانشگاه‌ها داشته باشیم. در جوامع دیگر نسل جدید از فضای مجازی استفاده می‌کنند و کتاب هم می‌خوانند.
این نویسنده با بیان اینکه خانواده و نظام آموزشی در زمینه کتابخوانی باید در تعامل با یکدیگر باشند، گفت: کتاب‌ها از دهه ۷۰ دیگر تغییر نکرد و در کشور ما یک عقبگرد اتفاق افتاد. در حالی که نیاز به تغییر دارد و در این صورت است که جریان کتابخوانی جوانان بیشتر و معلمان ما با نظریه‌های جدید سوادآموزی آشنا شوند.
نسل جدید با ادبیات آشنا نیست
مجتبی خلیلی زارچی در ادامه این نشست با اشاره به اینکه امروز با مسئله مهمی مواجه هستیم که کودکان علاقه ندارند سراغ کتاب بروند و بیشتر بازی‌های مجازی را انتخاب می‌کنند، گفت: عنوان کتاب «مدرسه کتاب نخوانی» است ولی دانش‌آموزان و دانشجویان مجله و روزنامه هم نمی‌خوانند. موضوع برجسته کتاب هم ریشه‌یابی این نخواندن‌هاست و مدارس ما کتاب‌خوان تربیت نمی‌کند. مثلث خانواده، مدرسه و دانش‌آموز از مهم‌ترین مسائلی است که کتاب به آن پرداخته است.
این پژوهشگر با اشاره به محتوای کتاب «مسئله کتاب نخوانی» ادامه داد: در این کتاب سعی کرده‌ایم مسئله خواندن به معنای واقعی کلمه اتفاق بیفتد و کودکان و دانش‌آموزان در معرض کتاب قرار بگیرند. متاسفانه نه تنها کتاب وجود ندارد، فرهنگ قصه‌خوانی در میان معلمان ما هم دیده نمی‌شود.
خلیلی زارچی با انتقاد از اینکه روز‌به‌روز از کتابخوانی دورتر می‌شویم، گفت: کشورهای دنیا را با عناوین مختلف می‌شناسیم. مثلا روسیه را با رمان‌نویسی، آلمان را با فلسفه و ایران هم با ادبیات آن شناخته شده است. اما امروز نسل جدید نمی‌تواند یک بیت از حافظ بخواند و فرزندان ما از ادبیات غنی فارسی دوره شده‌اند.
ایران خاستگاه قصه است
اردشیر آل عوض، منتقد و پژوهشگر در پایان این نشست گفت: متاسفانه هم‌اکنون به مسائل تربیتی در کتاب‌های کودکان توجه نمی‌شود و آموزش ما با انتقال اطلاعات غلط همراه است؛ در حالی که رسالت ما باید بیان مطالب صمیمی و خوش‌خوان باشد.
وی افزود: قصه‌گویی مهارت مادران ما بوده و ایران خاستگاه قصه است. متاسفانه مادران ما امروز این نقش را به مربیان مهدکودک‌ها واگذار کرده‌اند که مربیان ما هم فاقد اطلاعات هستند.
سی‌وچهارمین نمایشگاه بین‌المللی کتاب تهران که از ۲۰ اردیبهشت در مصلی امام خمینی (ره) و همزمان به صورت مجازی در ketab.ir آغاز شد، امروز (۳۰ اردیبهشت ۱۴۰۲) به‌کار خود پایان می‌دهد.
