بازگشت
مرتضی مطهری؛ قهرمان میدان نیازهاست
1403/02/23-10:40
محمد کوکب گفت: مطهری قهرمان میدان نیازهاست و از هر موقعیتی برای انتقال پیام اسلام و حقایق قرآنی استفاده می‌کرد تا آن پیام به سمع مخاطبان برسد.
به گزارش ستاد خبری سی‌وپنجمین نمایشگاه بین‌المللی کتاب تهران، رونمایی از دو عنوان کتاب «مقدمه بر تاریخ فلسفه جدید» و «خطابه‌های اخلاقی ۲» که بر اساس اسناد به دست آمده جدید و دست‌خط‌های منتشرنشده آیت‌الله شهید مرتضی مطهری توسط انتشارات صدرا گردآوری شده، شنبه بیست و دوم اردیبهشت ۱۴۰۳ با حضور علی مطهری، فرزند شهید مرتضی مطهری، محمد کوکب، قائم‌مقام انتشارات صدرا و یاسر احمدوند، رئیس نمایشگاه بین‌المللی کتاب تهران در سالن کوشک نمایشگاه کتاب برگزار شد.
در ابتدای این نشست علی مطهری با ارائه اسناد، توضیحاتی درباره چگونگی دریافت دست‌خط‌های شهید مطهری بیان کرد. وی درباره تاریخ این دست‌خط‌ها گفت: شهید مرتضی مطهری در سال‌های بین ۱۳۳۰ تا ۱۳۴۰ سخنرانی‌هایی برای برنامه مذهبی رادیو ایران تهیه می‌کرد. مرحوم راشد، سخنران مبرز مذهبی در آن سال‌ها در شب‌های جمعه ساعت ۲۰ تا ۲۱ همیشه سخنرانی داشتند و ایشان از شهید مطهری دعوت می‌کنند تا سخنرانی‌هایی را تهیه کند. چون مطالب این سخنرانی‌ها باید قبل از ارائه به صورت نوشتار در می‌آمد، این نوشتار با قلم خود شهید مطهری مکتوب شده است.
علی مطهری ادامه داد: چون صوت برنامه‌ها وجود ندارد، نمی‌دانیم همه این نوشتارها را خود شهید مطهری سخنرانی کرده یا بخشی از آنها را به گویندگان دیگری داده تا اجرا کنند. مطالبی که در این نسخه‌های به دست آمده وجود دارد بسیار غنی است و نکته‌های اخلاقی فراوانی دارد. شهید مطهری از ابزاری به نام رادیو ایران که کارکرد آن در رژیم گذشته قابل تامل بود استفاده می‌کرد. ایشان تردیدی به خود راه نمی‌داد که از این ابزار رادیو و سایر ابزار دیگر استفاده کند. همانطور که درباره شرایط استفاده از این ابزار چهار شرط را مدنظر قرار می‌دهد؛ اول عامل ابزار پیام‌رسانی، دوم محتوای پیام، سوم شخصیت پیام‌رسانی و چهارم فصاحت و بلاغت پیام است که چگونه این پیام را به مردم برساند.
علی مطهری در ادامه با ذکر یک مثال به توجه شهید مطهری به رسانه اشاره کرد و گفت: زمانی یک حقوقدان در مجله «زن روز» رژیم گذشته مقالاتی در رد حقوق زن در اسلام می‌نوشت و برخی بزرگان از مرتضی مطهری درخواست کردند تا به ایشان پاسخ دهد. او ابایی نداشت که در همان مجله «زن روز» که در آن زمان مجله وزینی نبود پاسخ شبهات را بنویسد و معتقد بود که اگر این مقالات را در جای دیگری چاپ کنیم فایده ندارد، بنابراین شرط گذاشت تا در صفحه مقابل نوشتار آن حقوقدان، مطالب خود را نشر دهد و حتی همین امر باعث بالارفتن تیراژ مجله شد.
شهید مطهری از هر موقعیتی برای انتقال پیام اسلام استفاده می‌کرد
سخنران دیگر این نشست محمد کوکب پژوهشگر آثار شهید مطهری و قائم‌مقام انتشارات صدرا درباره کتاب «خطابه‌های اخلاقی» گفت: مطهری قهرمان میدان نیازهاست و از هر موقعیتی برای انتقال پیام اسلام و حقایق قرآنی استفاده می‌کند تا به سمع مخاطبان برسد. زمانی که بسیاری از متعصبان، حسینعلی راشد را متهم به همکاری با رادیوی زمان شاه می‌کردند، مطهری نیز بدون واهمه به برنامه خود ادامه داد.
وی افزود: این کتاب شامل ۱۲۱ گفتار است که ۵۶ گفتار آن در جلد اول و ۶۵ گفتار آن در جلد دوم به چاپ رسیده است که همه این گفتارها کاملا مفید و سرشار از معارف اسلامی و انسانی است. شهید مطهری برای بیان محتوای خود غالبا با آیاتی از قرآن و روایات معتبر و اشعاری از شعرای نامداری همچون حافظ و سعدی که مرتبط با موضوع است سخنرانی خود را آغاز می‌کند.
کوکب ادامه داد: این سخنرانی‌ها منحصر به مسائل نقلی نیست، بلکه بیشتر مسائل استدلالی است زیرا معتقد است وقتی بحث استدلالی باشد فرد مقابل قانع می‌شود، چون مطالب عقلانی است و همراه با آیات و روایات و استدلالات بیان شده است.
قائم‌مقام انتشارات صدرا درباره انتشار کتاب «مقدمه‌ای بر تاریخ فلسفه جدید» توضیح داد: این کتاب شامل سه بخش است که بخش اول آن تاریخ فلسفه جدید است و این مطالب را در دانشگاه الهیات و معارف در ذیل درسی به همین نام تدریس می‌کرده است. در این کتاب آنچه می‌تواند برای مخاطب جذاب باشد، سیر تاریخی فلسفه از یونان به اروپا و سپس تکامل و ارتباط آن با سرزمین اسلام در اثر جنگ‌های صلیبی است. مطهری این تکامل را به صورت تاریخی بیان می‌کند. همانطور که در سایر کتاب‌های خود نیز او ابتدا تاریخچه را می‌گوید سپس نقاط عطف و تطور آن را بیان می‌کند تا این تحول در بستر زمان مشخص شود. از دیدگاه مطهری وقتی بررسی تاریخی نباشد قابل پیش‌بینی هم نخواهد بود.
کوکب توضیح داد: مطهری در این نوشتار توضیح می‌دهد که نقطه تحول علم جدید، روش‌شناسی است. او قلمرو علوم حسی و تجربی را با روش تجربی و استقرایی بررسی می‌کند و علوم شهودی را با روش قیاسی.
او در مورد بخش‌های دیگر کتاب گفت: بخش دوم کتاب مربوط به سیر فلسفه در اسلام است. در این بخش نیز به مسیر تاریخی فلسفه اسلام توجه کرده است و در بخش سوم نیز علم حدیث علم تفسیر و علم کلام را مورد بررسی قرار داده است.
همچنان به روش شهید مطهری در پاسخ به شبهات نیازمندیم
یاسر احمدوند، رئیس نمایشگاه کتاب تهران نیز در این رونمایی با اشاره به ضرورت انتشار اندیشه‌های شهید مطهری گفت: امروز بیش از هر زمانی خواندن و توجه و تعمق در آثار این اندیشمند احساس می‌شود. در دوره‌ای زندگی می‌کنیم که همچنان دوره شبهات است و حتی بیشتر از عصر مطهری جامعه اسلامی و جوانان با هجوم شبهات روبرو هستند. بنابراین تمسک به اندیشه‌ها و روش‌مندی ایشان و پیدا کردن پاسخ‌های دقیق برای نیازهای مردم از ضروریات و احتیاج‌های امروز ماست. هم در حوزه فلسفه، اخلاق و هم در حوزه کلام به طور جد به روش‌مندی ایشان و پاسخ به شبهات نیازمندیم. به همین دلیل همچنان آثار ایشان مورد استقبال و مخاطب‌پذیر است.
وی افزود: پژوهشگران آثار فکری و پژوهشی زیادی را منتشر می‌کنند، اما متاسفانه همه این آثار با اقبال مخاطب روبرو نمی‌شود و تنها برخی از اندیشه‌ها مانند اندیشه مطهری قرین به اقبال مخاطب است، زیرا ارتباط با مخاطب احتیاج به هنر دارد و می‌توان با آموختن روشی که استاد مطهری به کار برده این شیوه ارتباط با مخاطب را فرا گرفت.
احمدوند ادامه داد: این دو کتاب در حوزه اخلاق و فلسفه مورد نیاز جامعه ما است و حتی جامعه جهانی امروز با معضلات متعدد اخلاقی روبروست و لازم است تا زمینه‌های اندیشه‌ورزی در حوزه اخلاق گسترش یابد؛ زیرا جامعه ما به تفکر عمیق و خردمندی مشهور است. امیدواریم که این دو کتاب شهید مطهری نیز مانند سایر آثار این اندیشمند مورد توجه قرار گیرد.
سی‌وپنجمین دوره نمایشگاه بین‌المللی کتاب تهران با شعار «بخوانیم و بسازیم» از ۱۹ تا ۲۹ اردیبهشت ۱۴۰۳ در محل مصلی امام خمینی(ره) به شکل حضوری و در سامانه ketab.ir به صورت مجازی برگزار می‌شود.
