بازگشت
نسل زد در ایران در حال ساخت زبان ویژه خود است
1404/02/24-16:41
نشست فرهنگی «زبان به‌مثابه میراث فرهنگی» چهارشنبه ۲۴ اردیبهشت، با حضور احمد پاکتچی، عضو هیئت‌علمی پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی، آزیتا افراشی، رئیس انجمن زبان‌شناسی ایران، و احمد شاکری، عضو هیئت‌علمی پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی، در سرای کتاب سی‌وششمین نمایشگاه بین‌المللی کتاب تهران برگزار شد.
به گزارش ستاد خبری سی‌وششمین نمایشگاه بین‌المللی کتاب تهران، آزیتا افراشی، رئیس انجمن زبان‌شناسی ایران، با اشاره به رابطه فرهنگ و زبان، گفت: باید پرسید که زبان چه نسبتی با فرهنگ دارد و چگونه با آن ارتباط برقرار می‌کند.
وی افزود: دو دیدگاه کلی در حوزه زبان‌شناسی شناختی مطرح است. دیدگاه نخست، بر مشترکات تمام ابنای بشر تمرکز و کمتر به مسائل فرهنگی توجه دارد و دیدگاه دوم فراتر از زبان به معنای طبیعی است که کمتر به گوش خورده است.
به گفته افراشی، دیدگاه‌های دیگری هم در حوزه زبان‌شناسی مطرح است. از آن جمله، دیدگاه تمایزها است که در زبان‌ها بازنمود پیدا می‌کند. این دیدگاه براساس تفاوت‌ها و تضادها است که مطالعات پسااستعماری در آن جای دارد.
همچنین، در رویکرد شناختی زبان، ویژگی‌های اجتماعی بشر نیز در نظر گرفته می‌شود.
رئیس انجمن زبان‌شناسی ایران تصریح کرد: در نهایت، زبان تبدیل به مؤلف هویت می‌شود. زبان محمل جهان‌بینی و فرهنگ است.
در ادامه این نشست، احمد پاکتچی، عضو هیئت‌علمی پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی، با اشاره به مثلث زبان، میراث فرهنگی و دیپلماسی، به نظریه هومبولت، فیلسوف آلمانی قرن ۱۸ و ۱۹ میلادی، مبنی بر اینکه «زبان هر ملتی روح آن است و روح هر ملت، زبان آن است»، اشاره کرد و گفت: زبان و فرهنگ برای یک ملت دو روی یک سکه هستند.
وی با اشاره به ارزش جهانی تنوع زبانی، توضیح داد: زبان مادری به‌مثابه ذخیره اجتماعی است؛ زیرا زبان آزمودن مشترک یک ملت را در خود جای می‌دهد.
در ادامه پاکتچی با اشاره به میراث زبانی و میراث فرهنگی، تصریح کرد: زبان در کلیت خود، گنجینه‌ای از میراث فرهنگی و ناملموس است. امروز زبان از گنجینه واژگان فراتر رفته و زبان گنجینه از یک فرهنگ است که از باب میراث فرهنگی مورد توجه قرار می‌گیرد. همچنین زبان میراث فرهنگی ملی و جهانی محسوب می‌شود؛ زیرا در یک قرن اخیر، فرهنگ و زبان‌ها را علاوه بر اینکه میراث ملی می‌بینند، میراث کل بشر هم محسوب می‌کنند.
این عضو هیئت‌علمی پژوهشگاه علوم انسانی با اشاره به موضوع نشست، موضوعات زبان‌های بومی به‌مثابه میراث جهانی، ارزش جهانی تنوع زبانی، اشتراک در میراث به‌شکل وام‌گیری و زبان مشترک، و واژگان به‌ویژه آن‌هایی که در ترجمه معنی نمی‌شوند را از دیگر سرفصل‌های زبان به‌مثابه میراث فرهنگی مطرح کرد.
همچنین، در این نشست احمد شاکری، عضو هیئت‌علمی پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی، با اشاره به بحث زبان، میراث فرهنگی و بحث‌های مرتبط با هویت، توضیح داد: با توجه به سیال بودن ذات زبان، تحولات نسلی در این حوزه از اهمیت ویژه‌ای برخوردارند.
وی افزود: نسل‌های جدید، زبان جدید را شکل می‌دهند. در نتیجه، در حوزه شناخت زبان، بازتعریف می‌خواهیم. نسل جدید ایران که به نسل زد معروف هستند، در حال ساخت زبان ویژه خودشان‌اند. امروزه این ساختارهای جدید در زبان، برای پژوهشگران، دغدغه‌ای است که در تحولات نسلی در نگه‌داری و حفظ زبان و نوشتار مطرح می‌شود. اینکه چگونه هویت زبانی خود را در این سیر تحول حفظ کنیم و به یک تعادل در این مسیر برسیم.
شاکری در پایان گفت: با این تحولات زبانی، جابه‌جا شدن مرزهای زبانی، و قدرت و هویتی که از خود نشان می‌دهد، کار را برای حفظ زبان به‌مثابه میراث فرهنگی سخت خواهد کرد.
سی‌وششمین نمایشگاه بین‌المللی کتاب تهران از ۱۷ اردیبهشت آغاز شده و تا ۲۷ اردیبهشت ۱۴۰۴ با شعار «بخوانیم برای ایران» در محل مصلای امام خمینی(ره) ادامه خواهد یافت. هم‌زمان با برگزاری بخش حضوری نمایشگاه کتاب ۱۴۰۴ تهران، بخش مجازی نمایشگاه نیز در سامانه book.icfi.ir امکان خرید غیرحضوری کتاب را برای علاقه‌مندان فراهم کرده است.
