بازگشت
با همه فراز و نشیب‌ها، نمایشگاه کتاب همچنان محفلی گرم باقی مانده است
1404/02/25-10:11
یک مروج کتابخوانی می‌گوید همچنان بازدید کودکان و نوجوانان از نمایشگاه کتاب بسیار ارزشمند است چرا که قرار گرفتن آن‌ها در یک فضای فرهنگی،انتخاب کتاب، آشنایی با حجم زیاد تولیدات فرهنگی و دیدار با ناشران، نویسندگان و مترجمان، می‌تواند برای این نسل بسیار جذاب و الهام‌بخش باشد.
سمیرا رستگارپور مروج کتابخوانی در گفت‌وگو با ستاد خبری سی‌وششمین نمایشگاه بین‌المللی کتاب تهران، اظهار کرد: نمایشگاه امسال به نظر می‌رسد برنامه‌های متنوعی از رونمایی‌ها و نشست‌ها گرفته تا اتفاقات گوناگون را در خود جای داده است و شاید فضا نسبت به سال‌های اخیر کمی متفاوت باشد. من شخصاً امیدوارم که کتاب‌های باکیفیت به‌ویژه در حوزه نوجوان که قرار است در این دوره رونمایی شوند و بتوانند تحولی در بحث تعریف کتاب‌های کودک و نوجوان ایجاد کرده و اتفاقات مثبتی را رقم بزنند.
رستگارپور بااشاره به اهمیت حضور و ارتباط کتاب‌دوستان در نمایشگاه کتاب ادامه داد: ارتباط مستقیم با مخاطبان در نمایشگاه یک فرصت بسیار ارزشمند است. گاهی اوقات ما کتاب‌ها را با ذهنیت و دیدگاه خودمان معرفی می‌کنیم، اما کسانی که به طور مستقیم با کودکان، نوجوانان یا عموم مردم در ارتباط هستند، می‌توانند درک بهتری از نیازها و خواسته‌های جامعه داشته باشند. آن‌ها متوجه می‌شوند که در حال حاضر باید روی چه موضوعاتی بیشتر تمرکز کرد و مخاطبان از کتاب‌ها چه انتظاراتی دارند. نمایشگاه این امکان را فراهم می‌کند تا این ارتباط بدون واسطه برقرار شود و این قطعاً بر کار مروجان تأثیر مستقیم دارد. از آنجایی که کار مروجان به طور غیرمستقیم بر فروش کتاب‌های ناشران نیز اثرگذار است، این ارتباط می‌تواند در بلندمدت به رونق بازار کتاب نیز کمک کند.
رستگارپور مروری بر نظرات منتقدان نیز داشت و گفت: درست است که برخی معتقدند تب و تابی که مثلاً در دهه ۸۰ و اوایل دهه ۹۰ در بازدید از نمایشگاه شاهد بودیم، دیگر به آن شکل وجود ندارد. عدم شرکت برخی از ناشران بزرگ در نمایشگاه نیز به این موضوع دامن زده است. آن‌ها احتمالاً با این کار قصد حمایت از کتاب‌فروشی‌های کوچک را دارند، اما اینکه این اقدام چقدر مؤثر باشد، جای بحث دارد. با این حال، نمی‌توان انکار کرد که این موضوع بر کم‌رونق‌تر شدن نمایشگاه بی‌تأثیر نبوده است. اما هنوز هم افراد علاقه‌مند بسیاری هستند که برای اولین یا چندمین بار به نمایشگاه می‌آیند و برای نوجوانان و دانش‌آموزان، این رویداد همچنان جذابیت خاص خود را دارد.
این مروج کتابخوانی درباره اختلاف نسل‌ها و تغییرات سرانه مطالعه نظر متفاوتی داشت. به نظر او شیوه مطالعه در نسل جوان ایرانی دیگر شبیه سابق نیست. رستگارپور ادامه داد: به نظر من شکل مطالعه در نسل جدید متفاوت است. همان‌طور که مفهوم سواد تغییر کرده، مسئله مطالعه نیز در نسل‌های جدید دستخوش تغییر شده است. شاید نوع مطالعه آن‌ها به آن ذهنیتی که من و امثال من از مطالعه داشتیم، نزدیک نباشد، اما آن‌ها هم راه‌های خودشان را برای مطالعه دارند. نمی‌گویم همه آن‌ها اهل خواندن هستند یا حداقل سواد خواندن را دارند، اما بسیاری از آن‌ها علایق بسیار جزئی و دقیقی دارند و برای شناخت بیشتر در مورد آن علایق، کتاب می‌خوانند و اطلاعات زیادی کسب می‌کنند. شاید آن‌ها رمان‌خوان‌های عمومی نباشند، اما در زمینه‌های مورد علاقه‌شان مطالعه‌های بسیار جدی و عمیقی دارند که گاهی اوقات با ظاهرشان هم همخوانی ندارد.
رستگارپور در پاسخ به این پرسش که تغییرات مطالعه نسل جوان می‌توانند در زمینه درک مطلب به آن‌ها کمک کند پاسخ داد:مسئله سواد خواندن و نوشتن در این نسل بسیار جدی است. آن‌ها ممکن است کتاب بخوانند، اما اینکه آیا درک کاملی از مطلب داشته باشند، جای بحث دارد. فعالیت گروه‌های ترویجی می‌تواند در این زمینه مؤثر باشد و امیدواریم بعد از دوران کرونا که تأثیرات منفی بر سواد خواندن و نوشتن کودکان داشته است، شاهد بهبودی باشیم. درک کامل مطالب خوانده شده و شنیده شده، مسئله‌ای است که در آینده باید به آن توجه ویژه‌ای شود و ما در این زمینه در ایران با چالش جدی روبرو هستیم.
رستگارپور معتقد است با وجود همه این فراز و نشیب‌ها، نمایشگاه کتاب همچنان آن محفل ارزشمند و گرم باقی مانده است و ادامه داد: به هر حال، نمایشگاه کتاب برای اهالی نشر، نویسندگان، مترجمان و ناشران، مکانی است که یک بار در سال به بهانه انتشار کتاب‌های جدید دور هم جمع می‌شوند و تجدید دیدار می‌کنند. برای خانواده نشر و صنعت چاپ ایران، این رویداد همچنان جایگاه مهم و دوست‌داشتنی خود را حفظ کرده است.
این مروج جوان در انتها تاکید کرد: با وجود همه کم‌رونقی‌ها و تغییراتی که در حال حاضر در نمایشگاه کتاب شاهد هستیم، همچنان بازدید کودکان و نوجوانان از این رویداد فرهنگی بسیار ارزشمند است. قرار گرفتن آن‌ها در یک فضای فرهنگی، امکان ورق زدن و انتخاب کتاب‌ها توسط خودشان، آشنایی با حجم زیاد تولیدات فرهنگی و دیدار با ناشران، نویسندگان و مترجمان، می‌تواند بسیار جذاب و الهام‌بخش باشد. امیدوارم خانواده‌ها این فرصت را داشته باشند تا فرزندان‌شان را به نمایشگاه ببرند و با توجه به سبک زندگی خود، از این رویداد فرهنگی بهره‌مند شوند.
سی‌وششمین نمایشگاه بین‌المللی کتاب تهران از ۱۷ اردیبهشت آغاز شده و تا ۲۷ اردیبهشت ۱۴۰۴ با شعار «بخوانیم برای ایران» در محل مصلای امام خمینی(ره) ادامه خواهد یافت. هم‌زمان با برگزاری بخش حضوری نمایشگاه کتاب ۱۴۰۴ تهران، بخش مجازی نمایشگاه نیز در سامانه book.icfi.ir امکان خرید غیرحضوری کتاب را برای علاقه‌مندان فراهم کرده است.
