بازگشت
700 میلیون تومان هزینه برای راه‌اندازی یک کتابخانه روستایی
1404/02/26-21:18
محمد حق‌بین در نشست «راهکارهای توسعه و تجهیز کتابخانه‌های عمومی کشور» گفت: به یاد همسرم، کتابخانه‌ای در یک روستا راه‌اندازی کردیم که تاکنون بیش از ۷۰۰ میلیون تومان برای آن هزینه کرده‌ایم.
به گزارش ستاد خبری سی‌وششمین نمایشگاه کتاب تهران، در نهمین روز از نمایشگاه بین‌المللی کتاب تهران، نشست «راهکارهای توسعه و تجهیز کتابخانه‌های عمومی کشور» از ساعت ۱۷:۳۰ در سرای اهل قلم کودک مصلی امام خمینی(ره) برگزار شد.
محمد حق‌بین با انتقاد از وضعیت کتابخانه‌های کشور اظهار کرد: ما از سه زاویه عمده به موضوع کتابخانه‌ها نگاه می‌کنیم. نخست، بررسی وضعیت نهاد کتابخانه‌های عمومی کشور، آموزش و پرورش، کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان و کانون‌های فرهنگی هنری مساجد که چهار نهاد اصلی متولی کتابخانه‌ها هستند. دوم، نگاهی از منظر انجمن فرهنگی ناشران کتاب کودک و نوجوان و سوم، تجربه شخصی من به‌عنوان نماینده مردمی در نهاد کتابخانه‌ها در استان‌های هرمزگان و خوزستان.
وی ادامه داد: پیش از شروع نمایشگاه کتاب، یادداشتی به رئیس‌جمهور ارسال کردم و در آن شرایط اسفناک کتابخانه‌های کشور را شرح دادم. ما در نهاد کتابخانه‌ها با کمبود شدید تجهیزات، منابع و نیروی انسانی مواجه هستیم. وضعیت در آموزش و پرورش نیز تفاوتی ندارد. متأسفانه برخلاف برخی ادعاها، ترکیب کلاس، مدرسه و کتابخانه به‌عنوان یک مجموعه منسجم در کشور وجود خارجی ندارد. وقتی صحبت از تجهیز ۵۰ هزار نقطه می‌شود، این تنها بازی با کلمات است.
حق‌بین با اشاره به وضعیت کتابخانه‌های کانون‌های فرهنگی هنری مساجد گفت: اگرچه ادعا می‌شود که ۱۰ هزار کتابخانه در این کانون‌ها فعال‌اند، اما در واقع تعداد واقعی کمتر از دو هزار کتابخانه است. بسیاری از این کتابخانه‌ها بیش از ۱۰ سال است کتاب جدیدی دریافت نکرده‌اند. نهاد کتابخانه‌ها نیز به‌دلیل بودجه ناچیز، تنها در معدودی از نقاط کشور توانسته تجهیزاتی ارائه دهد. تأسیس چند کتابخانه سیار، دردی از شبکه ناکارآمد فعلی دوا نمی‌کند، بلکه باید زنجیره زیرساختی و محتوایی به شکل اصولی ترمیم شود.
او افزود: ناشران همیشه آماده همکاری بوده‌اند. در دوران ریاست آقای اللهیاری بر نهاد کتابخانه‌ها، ناشران کشور کتاب‌هایی به ارزش یک میلیارد و دویست میلیون تومان (معادل ۴۰ تا ۵۰ میلیارد تومان امروز) به نهاد اهدا کردند. ناشران ثابت کرده‌اند که پشتیبان کتابخانه‌ها و مدارس کشور هستند، اما متأسفانه به جای حمایت، بار هزینه‌ای بر دوش آنان گذاشته شده و سود حداقلی‌شان نیز گرفته می‌شود.
حق‌بین با اشاره به تجربه‌های مردمی در تجهیز کتابخانه‌ها گفت: در استان‌ها مردم ساختمان می‌سازند، اما نهاد کتابخانه‌ها حتی توان استخدام یک کارمند برای این فضاها را ندارد. به یاد همسرم، کتابخانه‌ای در یک روستا راه‌اندازی کردیم که تاکنون بیش از ۷۰۰ میلیون تومان برای آن هزینه کرده‌ایم.
بارها خواستار واگذاری مدیریت این کتابخانه به نهاد کتابخانه‌ها شدیم، اما حتی یک نیروی انسانی برای آن اختصاص نیافت.
وی تأکید کرد: مردم در میدان هستند. نمونه‌اش در جزیره قشم است. در آنجا ۱۳ کتابخانه رسمی وجود دارد، اما در کنارشان ۱۷ کتابخانه مردمی ایجاد شده که وضعیت و کارایی‌شان از کتابخانه‌های رسمی بهتر است. این تفاوت را هر کسی می‌تواند در یک سفر میدانی مشاهده کند.
حق‌بین گفت: متأسفانه، نهاد کتابخانه‌ها از اجرای کامل قانون نیم درصد سهم کتابخانه‌ها از درآمد شهرداری‌ها ناتوان بوده است. در جلسه شورای شهر قشم شخصاً حضور داشتم و در نهایت موفق شدیم برای نخستین‌بار این سهم را دریافت کنیم که بالغ بر ۹۰۰ میلیون تومان بود. این عدد می‌تواند نقش مهمی در بهبود وضعیت ایفا کند. شهرداری‌ها باید بدانند این سهم قانونی، متعلق به شهر و مردم آن است.
او با اشاره به وضعیت استان فارس به‌عنوان پایتخت کتاب ایران گفت: در آنجا بیش از ۹۹ درصد فعالیت‌های فرهنگی و کتاب‌محور توسط مردم انجام می‌شود و دولت نقش مستقیمی ندارد. همین تجربه در بسیاری از شهرهای دیگر نیز وجود دارد. بنابراین، راهکار آن است که نهادهای دولتی مانند نهاد کتابخانه‌های عمومی کشور نگاهشان را از دولت به مردم معطوف کنند.
در پایان، حق‌بین با اشاره به افزایش قیمت کتاب و دشواری خرید برای مردم گفت: ناشران در این شرایط تورمی متضرر شده‌اند. در کشورهای دیگر، دولت یا نهادهای مردم‌نهاد بار تجهیز کتابخانه‌ها را به دوش می‌کشند. من زمانی که در حوزه چاپ قرآن فعالیت داشتم، به خاطر دارم از میان ۳۵۰۰ نسخه قرآن چاپ‌شده در آلمان، ۲۸۰۰ نسخه توسط کتابخانه‌های مرجع و موزه‌های جهان خریداری شد. این نشان می‌دهد که کتابخانه‌ها باید اولین حامی کتاب باشند؛ اما متأسفانه در کشور ما این مسئولیت فراموش شده است.
سی‌وششمین نمایشگاه بین‌المللی کتاب تهران از ۱۷ اردیبهشت آغاز شده و تا ۲۷ اردیبهشت ۱۴۰۴ با شعار «بخوانیم برای ایران» در محل مصلای امام خمینی(ره) ادامه خواهد یافت. هم‌زمان با برگزاری بخش حضوری نمایشگاه کتاب ۱۴۰۴ تهران، بخش مجازی نمایشگاه نیز در سامانه book.icfi.ir امکان خرید غیرحضوری کتاب را برای علاقه‌مندان فراهم کرده است.
