مرضیه یحیی پور در نشست تأثیر متقابل ادبیات ایران و روسیه گفت: بیش از 140 شاعر درباره مشرق زمین و پیامبر اعظم شعر سرودند که از میان آنها پوشکین و شاعران روس بیشترین اشعار را داشته‌اند.

به گزارش ستاد خبری سرای اهل قلم بیست و هشتمین نمایشگاه بین‌المللی کتاب تهران، نشست بررسی تاثیر متقابل ادبیات ایران و روسیه با حضور جان‌الله کریمی مطهر و مرضیه یحیی پور پنجشنبه 17 اردیبهشت در سرای اهل قلم برگزار شد.

 در ابتدای این نشست جان‌الله کریمی مطهر درباره تاثیر متقابل ادبیات ایران و روسیه گفت:  در ادبیات روسیه تاثیر ادبیات غرب و شرق را می‌توانیم ببینیم. استفاده از کلماتی مثل سماور و ... نیز نشان می‌دهد که ادبیات ایران و روسیه از گذشته بسیار دور با هم مرتبط بودند. یکی از قدیمی‌ترین آثار مکتوب ایرانیان توصیف یک سفر بازرگان روسی است که از دریای هند به خلیج فارس سفر می‌کند. آشنایی روس‌ها با ادبیات ایران از زمانی است که روس‌ها در این کشور حاضر می‌شوند و بازرگانی به فرمان پترکبیر به ایران می‌آید. از آن به بعد زبان‌های شرقی در آکادمی علوم روسیه آموزش داده می‌شود.

کریمی ادامه داد: به دستور کاترین دوم متن قرآن به زبان انگلیسی و حافظ و سعدی به روسی ترجمه شد. براین اساس بن‌مایه‌های شرقی وارد آثار نویسندگان روسی می‌شود.  در واقع، به طور متوسط بیش از دویست سال از آموزش زبان فارسی در روسیه می‌گذرد.

وی با اشاره به مشکلی که برای تولستوی نویسنده روس به وجود آمد و از ادبیات فارسی برای بیان شرح مشکلش استفاده کرد، گفت: وقتی کلیسای ارتودوکس تولستوی را به خاطر دیدگاه‌های خود تکفیر می‌کند، تولستوی قصه موسی و شبان در مثنوی مولوی را به کشیش می‌گوید و او را تحت تاثیر قرار می دهد.

کریمی افزود: در قرن 19 نفوذ و تاثیر ادبیات فارسی را در آثار پوشکین و لئون تولستوی می‌بینیم. نمایشنامه‌های زیادی از فارسی هم به زبان روسی ترجمه شده است. زمانی که گریبایدوف در ایران کشته می‌شود، همراه هیات ایران فاضل خان گروسی به عنوان شاعر به روسیه می‌رود و پوشکین در اشعار خودش ابیاتی را به فاضل خان گروسی تقدیم می‌کند. تولستوی برای آشنا کردن نویسندگان با بزرگان دنیا کتابی دارد که در آن در حد بالایی از پندها و اندرزهای سعدی استفاده می کند.

وی عنوان کرد: طی قرن 20 نویسندگان فارسی بیشتر تحت تاثیر چخوف و تولستوی قرار گرفتند و با ترجمه این آثار به فارسی از شیوه‌های نامه‌های آنها استفاده می‌کردند. ادبیات فارسی به دلیل غنای خود در پرورش و شکل‌گیری آثار نویسندگان کشورهای دیگر تاثیر شگرفی دارد.

مرضیه یحیی پور  نیز در ادامه این نشست با اشاره به آثار سعدی بیان کرد: اشراف و نویسندگان روسی با سعدی آشنا شدند و بعد از آن با آثار حافظ، خیام و مولوی گره خوردند. گنجینه‌های فرهنگی شرق همیشه مورد توجه پوشکین و تولستوی بوده است. بیش از 140 شاعر درباره مشرق زمین و پیامبر اعظم شعر سرودند که از میان آنها پوشکین و شاعران روس بیشترین اشعار را داشته اند. براگسینگی درباره اشعار سعدی می‌گوید : نظم او در برگیرنده مسائل اخلاقی است و در مرکز توجه سعدی شخصیت انسان کامل و نیک صفت قرار دارد.

این پژوهشگر ادبیات بیان کرد: از شاعران با درایت سده 19 که از گفتار سعدی بهره گرفته‌اند، الکساندر پوشکین است. او به کسانی که در زمینه مشرق زمین کار می‌کردند، کمک می‌کرد تا بتوانند آثارشان را به زبان شرقی منتشر کنند. او با حافظ و سعدی الفت داشت و در شعر «نسیم دلنواز فواره» معتقد است که هیچ کس مثل سعدی نمی‌تواند از تعابیر زیبا استفاده کند.

یحیی پور افزود: شاید بتوان گفت پوشکین نقش حافظ را در ادبیات روسیه دارد و طراوت زبان شرقی نیز محدودیت مکانی نمی‌شناسد. او سعدی را شیرین سخن ترین از گذشتگان و بهترین از آیندگان می‌داند.

وی با اشاره به آثار بونین به عنوان دیگر شاعر روس افزود: بسیاری از اشعار بونین برگرفته از سوژه‌ها و آراسته به آیات کتاب مقدس است. او در آثارش به سعدی و کلام او  نیز توجه دارد.

یحیی پور در پایان گفت: سعدی و بونین به طور مشترک در آثارشان زراندوزی را نکوهش کردند. مهمترین داستان بونین درباره مرگ پیامبر است و 14 بار از کلام پیامبر برای بیان مقصود خود استفاده کرده است. بنابراین مشرق زمین در نزد بونین همان حکمت و  خرد است.

بیست و هشتمین نمایشگاه بین‌المللی کتاب تهران با شعار «خواندن، گفتگو با جهان» از تاریخ 16 تا 26 اردیبهشت ماه در مصلی بزرگ امام خمینی(ره) برگزار می شود.