بازگشت
نشست جریان‌های سلفی و تکفیری در نمایشگاه کتاب تهران برگزار شد
1396/02/13-20:18
جریان‌های سلفی و تکفیری طی نشستی با سخنرانی محمد ابراهیم‌نژاد در سرای اهل قلم علمی و فرهنگی مورد بررسی قرار گرفت.
به گزارش ستاد امور رسانه‌ای و خبری سی‌اُمین نمایشگاه بین‌المللی کتاب تهران، محمد ابراهیم‌نژاد سخنران نشست «بررسی و نقد جریان‌های سلفی و تکفیری» در ابتدا به معرفی کوتاهی درباره‌ی موسسه دارالعلام اهل‌البیت پرداخت که با همکاری کنگره‌ی مبارزه با جریان‌های تکفیری عهده‌دار این نشست است.
ابراهیم‌نژاد با اشاره به منشاء جریان‌های تکفیری گفت: مبنای این جریان به قرن هشتم هجری برمی‌‌گردد که در آن تعریف جدیدی از توحید ارایه میشود و دایره‌ی توحید را بسیار کوچک می‌‌کند که این امر موجب خروج تعداد زیادی از دایره‌ی اسلام میشود.
وی در ادامه به دوران‌های مختلف وهابیت اشاره کرد و توضیحاتی راجع به اشاعه‌ی عقاید تکفیری در مصر بیان کرد و از تاثیرپذیری گروه اخوان‌المسلمین و ریشه‌دار بودن جریان‌های سلفی در این گروه صحبت کرد.
این پژوهشگر در ارتباط با تشکیل و شکل‌گیری جریان‌های سلفی گفت: با استعمار غرب و دربرگیری جهان اسلام گروهی از مسلمانان در پی راه‌حلی برای این معضل به گزینه‌ی جهاد روی آورده‌اند؛ این دسته معتقد بودند تنها از طریق جهاد است که می‌‌توان درصدد اخراج غرب از کشورهای اسلامی برآمد.
وی سپس با اشاره به دو رویداد مهم انقلاب اسلامی در ایران و اشغال افغانستان توسط شوروی، خاطرنشان کرد: همزمانی این دو اتفاق مهم و تضعیف شوروی در جنگ سرد تاثیر بسزایی در شکل‌گیری جریان‌های سلفی- جهادی داشت.
در ادامه ابراهیم‌نژاد به ارایه‌ی تاریخچه‌ی مختصری از چگونگی شکل‌گیری گروه القاعده از دل این جریان‌های سلفی - جهادی پرداخت و با تاکید بر حمله‌ی امریکا بر عراق به عنوان نقطه‌ی عطفی برای جریان‌های سلفی - جهادی گفت: ما اگر بخواهیم نقش جریان‌های تکفیری در منطقه را بدانیم باید با سیاست‌های امریکا در منطقه آشنا باشیم. جریان‌های شبه نظامی بدون کمک دولت به هیچ وجه نمی‌توانند قدرت بگیرند چراکه نیازمند قدرت نظامی، قدرت اقتصادی و قدرت اطلاعاتی هستند.
مسئول وب‌سایت دارالعلام با اشاره به نظریه‌ی برنارد لوئیس تحت عنوان خاورمیانه‌ی بزرگ اذعان داشت: این نظریه در رابطه با تجزیه کشورهای بزرگ به کشورهای کوچک‌تر است.
وی افزود: وقتی کشوری تجزیه میشود دیگر نه اقتصاد منسجمی دارد و نه قدرت سیاسی منسجمی؛ برای مثال کشورهای قطر و کویت نتیجه‌ی تجزیه‌ی کشورها و تبدیل شدن اسرائیل به قدرت شماره‌ی یک منطقه و احاطه هرچه بیشتر امریکاست.
جنگ داخلی، بهترین عامل تضعیف کشورهاست
وی در ادامه جنگ داخلی را بهترین عامل تضعیف کشورها دانست و با تاکید بر اینکه فرونشاندن جنگ مذهبی بسیار امر دشواری است، گفت: امریکا از اختلافات قومی-مذهبی در منطقه سوءاستفاده می‌‌کند و نقش جریان‌های تکفیری نظیر داعش پرداختن به این اختلافات است و این روند عملا امروزه در سوریه و عراق تا سال 2017 همچنان ادامه دارد.
محمد ابراهیم‌نژاد در انتها در جمع‌بندی به ذکر چند نکته درباره‌ی آینده‌ی جریان‌های تکفیری و تحلیل آن پرداخت.
وی گفت: ما در سه سطح می‌‌توانیم با این جریان‌ها روبرو شویم سطح اول چگونگی مواجهه‌ی غرب با این اندیشه است. در سطح دوم به واکنش نخبگان غرب در برابر این جریان‌ها می‌‌پردازیم و سطح سوم بحث عامه‌ی مردم است.
وی خاطرنشان کرد: با اینکه جریان‌های تکفیری شاید در کوتاه مدت به دلیل معیشتی در جلب نظر توده موافق بوده‌اند، اما خیل قابل توجهی از توده در بلندمدت خودبه خود از این جریان‌ها فاصله گرفتند.
این پژوهشگر در نهایت نتیجه‌گیری کرد: در هیچکدام از این سه سطح همراهی آنچنانی با این جریان‌ها در کشورهای اسلامی وجود ندارد و آنها چاره‌ای ندارند مگر فاصله گرفتن از برخی اصول و رقیق کردن افراطی‌گری‌های موجود در این اندیشه.
سی‌اُمین نمایشگاه بین‌المللی کتاب تهران با شعار «یک کتاب بیشتر بخوانیم» از 13 تا 23 اردیبهشت در مجموعه‌ی نمایشگاهی شهر آفتاب برگزار میشود. مجموعه‌ی شهر آفتاب در اتوبان خلیج فارس، روبه روی حرم مطهر امام خمینی (ره) قرار دارد.
