نمایشگاه بین‌المللی کتاب تهران، روز پنچشنبه (14 اردیبهشت)، شاهد برپایی کارگاه «مهارت‌های نگارش کتاب و راهکارهای کاهش سرقت علمی» در محل کارگاه‌های هم‌اندیشی در سرای اهل قلم با حضور دکتر مهدی علیپور حافظی بود.

به گزارش ستاد امور رسانه‌ای و خبری سی‌‌اُمین نمایشگاه بین‌المللی کتاب تهران، علیپور حافظی در ابتدای سخن با اشاره بر لزوم آشنایی نویسندگان و محققان با مهارت‌های نگارش کتاب تاکید کرد: آشنایی با مثلث طلایی در نگارش کتاب منجر به تولید اثری با نفوذ بالا در مخاطب خواهد شد.

وی با بیان اینکه از منظر نگارش، ضلع اول این مثلث هدف و یا همان پیامی است که نویسنده درصدد انتقال آن به مخاطب است، ادامه داد: بعضی اوقات مشاهده می‌شود نویسنده اقدام به ارایه‌ی مطلب و محتوا در خارج از محدوده‌ی نیاز مخاطب می‌کند که در نتیجه ارتباطی با مخاطب برقرار نمی‌شود.

عضو هیئت علمی دانشگاه علامه‌طباطبایی در ادامه به ضلع دوم یا همان مخاطبان پیام کتاب پرداخت و با اشاره به اینکه عدم شناخت کافی از جامعه‌ی هدف و سلایق مخاطبان باعث می‌شود نویسنده نتواند از ابزارهای موثر جهت انتقال محتوا به خوانندگان استفاده کند.

وی در پایان به ضلع سوم یا کانال انتقال پیام اشاره و اضافه کرد: این ضلع، همان ویژگی‌های خاص کتاب به عنوان یک رسانه‌ی قوی بین نسلی است که قدرت اعتباربخشی زیادی به نویسنده دارد.

علیپور حافظی یادآور شد: در تدوین یک کتاب موفق لزوم توجه به موضوع متناسب با حوزه ی مورد علاقه‌ی مخاطب از اهمیت برخوردار است؛ همچنین موضوع باید متناسب با شرایط و مقطع زمانی انتخاب شود و از نظر محتوا به گونه‌ای باشد که دانش موجود را یک گام به پیش ببرد و از ارایه‌ی مطالب تکراری و قدیمی خودداری شود.

وی تصریح کرد: از نظر نحوه ی ارایه‌ی مطلب می‌بایست انسجام لازم ما بین ایده‌ی مطالب، فهرست و منابع بخوبی رعایت شود و از گنجاندن مطالبی که به موضوع مربوط نیست و یا در جای صحیح قرار ندارد پرهیز شود.

تشریح مصادیق سرقت علمی

استادیار دانشگاه علامه طباطبایی بخش دوم سخنان خود را به موضوع سرقت علمی و ادبی اختصاص داد و گفت: اکثر موارد گزارش شده از سرقت علمی و ادبی جنبه‌ی غیرعمدی داشته و ناشی از عدم رعایت نکات ظریفی است که سعی می‌شود در این کارگاه به طور اختصار به آن اشاره شود.

وی ادامه داد: از همان ابتدا که نویسنده با مراجعه به کتابخانه‌های تخصصی اقدام به مطالعه‌ی مطالب مرتبط با موضوع کتاب خود در سایر منابع می‌کند باید اقدام به یادداشت‌برداری دقیق کند بنحوی که نام منبع، نویسنده‌، سال انتشار و صفحه ی مربوط را در برگه‌ی فیش یادداشت نماید و در زمان تدوین کتاب جهت ذکر مرجع و منبع مطالب از فرمت‌های استاندارد بهره بگیرد و حتما مطالبی که نقل قول مستقیم می‌شود از گیومه و یا تغییر فونت و چیدمان صفحه جهت متمایز کردن استفاده شود.

وی اضافه کرد: از جمله مصادیق سرقت علمی، استفاده از محتوای مطالب دیگران با تغییر شکل ظاهری متن و بدون ذکر صاحب اصلی اثر و یا ترجمه یا تلخیص بدون کسب اجازه و ذکر منبع و عدم توجه به جنبه مادی آثار است.

علیپور حافظی تشریح کرد: یعنی حقوق ناشر مثلا انتشار یک اثر در دو محل بدون کسب و طی مراحل کپی‌رایت و یا ارایه ی یک کتاب در یک محل به زبان اصلی و در محل دیگر به صورت ترجمه و بدون ذکر کامل مطلب که  قبلا در فلان انتشارات به زبان فلان منتشر شده است.

این استاد دانشگاه در پایان اظهار امیدواری کرد با اقدامات آموزشی و اصلاحی زمینه‌ها و انگیزه‌های انجام سرقت علمی و ادبی در جامعه کاهش پیدا کند.

 

سی‌اُمین نمایشگاه بین‌المللی کتاب تهران با شعار «یک کتاب بیشتر بخوانیم» از 13 تا 23 اردیبهشت در مجموعه ی نمایشگاهی شهر آفتاب برگزار می‌شود. مجموعه‌ی شهر آفتاب در اتوبان خلیج فارس، روبه روی حرم مطهر امام خمینی (ره) قرار دارد.