یک حقوقدان و مدیر انتشارات مجد با تشریح دیدگاه‌های مختلف در مورد دیدگاه‌های عادی و معنوی کتاب، در سالن ناشران دانشگاهی نمایشگاه کتاب تهران، تاکید کرد: نویسنده حق مالکیت کتاب را دارد. این در حالی است که بسیاری از فقها حق مالکیت نویسنده را نمی‌‌پذیرند و کتاب را تنها امتیازی برای پدیدآورنده‌ی کتاب می‌‌دانند.

به گزارش ستاد امور رسانه‌ای و خبری سی‌‌اُمین نمایشگاه بین‌المللی کتاب تهران، سیدعلی حسینی‌نیک در نشست مبانی نظری و فقهی مالکیت فکری که روز سه‌شنبه (19 اردیبهشت) همزمان با هفتمین روز از سی‌‌اُمین نمایشگاه بین‌المللی کتاب تهران برگزار شد، با اشاره به دیدگاه‌های مختلف در زمینه‌ی مالکیت فکری با بیان اینکه در بیشتر دیدگاه‌ها، نگارش یک کتاب مالکیت برای نویسنده ایجاد نمی‌‌کند، گفت: در بسیاری از دیدگاه‌ها برای چنین مواردی «حق» در نظر گرفته می‌‌شود و در برخی دیدگاه‌ها «امتیاز».

حسینی‌نیک با بیان اینکه حق و امتیاز به ترتیب درجاتی از مالکیت ضعیف‌تر هستند، اظهارنظر کرد: یک کتاب برای نویسنده مال است و مالکیت ایجاد می‌‌کند.

این استاد حقوق با اشاره به دو اشکال اساسی منتقدان دیدگاه مالکیت مولف، این دو اشکال را شامل «غیرقابل انتقال» و «موقتی بودن مالکیت کتاب» برشمرد و در پاسخ به منتقدان گفت: براساس ماده‌ی 30 قانون مدنی، مالکیت را می‌‌توان محدود کرد، بنابراین می‌‌توان کتاب را مال دانست.

مالکیت آفرینش‌های هنری محل مجادله‌ی فقهاست

حسینی‌نیک مجادله بر سر مالکیت یا حق بودن کتاب را ناشی از سنتی بودن قوانین حقوقی دانست و تاکید کرد: در زمان‌های دور و زمانی که فقه اسلامی تدوین شد آفرینش هنری وجود نداشت از این رو بحث مالکیت این آفرینش‌ها مورد مجادله‌ی فقها است.

این استاد رشته‌ی حقوق تعریف امام خمینی(ره) را اینگونه نقل می‌‌کند: «اعتبار عقلایی است که یکی از احکام مالکیت قدرت بر تغییر و تحول آن است».

حسینی‌نیک گفت: اگرچه امام مالکیت اثر هنری را قبول نداشت اما در این تعریف مالکیت اثر هنری می‌‌گنجد.

وی حق «تمامیت» و حق «سرپرستی» را از حقوق معنوی پدیدآورنده‌ی کتاب برشمرد و گفت: این حقوق ناظر بر حفظ امانت کتاب از سوی ناشر است.

مدیر انتشارات مجد، با این توضیحات نتیجه گرفت: در حال حاضر فقها در مورد حقوق معنوی نویسنده‌ی کتاب اجماع دارند، اما حقوق مادی نویسنده و اینکه آیا این حق از نوع «مالکیت»، «حق» یا «امتیاز» است همچنان محل مجادله‌ی حقوقدانان و فقهای گوناگون است.

 

سی‌اُمین نمایشگاه بین‌المللی کتاب تهران با شعار «یک کتاب بیشتر بخوانیم» از 13 تا 23 اردیبهشت در مجموعه‌ی نمایشگاهی شهر آفتاب برگزار می‌شود. مجموعه‌ی شهر آفتاب در اتوبان خلیج فارس، روبه روی حرم مطهر امام خمینی (ره) قرار دارد.