به گزارش ستاد خبری بیست‌وهشتمین دوره هفته کتاب جمهوری اسلامی ایران، نشست «فقدان حمایت و نشر کتاب افراد دارای معلولیت (راهکارها و پیشنهادها)» از سلسله نشست های موسسه خانه کتاب و ادبیات ایران به مناسبت بیست‌وهشتمین دوره هفته کتاب جمهوری اسلامی ایران، جمعه (سی‌ام آبان ماه) با حضور مهندس منصور برجیان و مهندس منصور شادکام برگزار شد.

مواد مطالعاتی هر کشور نشانه پیشرفت آن است

در ابتدای این نشست منصور شادکام دبیر اجرائی کتابخانه های گویای سامسونگ کشور و قائم مقام انجمن نابینایان ایران با اشاره به این که کتاب جایگاهی دارد و بهترین دوست انسان است که می‌تواند باعث افزایش آگاهی در مردم شود، گفت: زیربنای اصلی و فرهنگی هر جامعه‌ و کشوری مقوله کتاب و کتابخوانی است؛ از این رو مواد مطالعاتی موجود در کشور و تعداد افرادی که در آن کشور مطالعه می‌کنند را نشانه پیشرفت هر کشور می‌دانند.

وی در ادامه بیان کرد: افراد دارای معلولیت نیز همانند سایر افراد جامعه به نوشتن و خواندن کتاب علاقه دارند؛ با توجه به اهمیت ویژه کتاب و کتابخوانی برای افراد معلول، به ویژه نابینایان از چند منظر می‌توان به مسائل این حوزه نگاه کرد. در ابتدا باید به قوانین این زمینه پرداخت. در سال ۱۳۹۴، قانونی تصویب شد که طی آن وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی مکلف است تا آثار افراد معلول را نشر دهند و معلولان از این فرصت برابر برخوردار شوند. ولی متاسفانه به این قانون چندان پایبند نبودند.

 او همچنین گفت: افراد معلول برای نگارش کتاب نسبت به افراد عادی نیاز به تلاش بیشتری دارند؛ البته دوستان معلول ما نیز ثابت کردند که کم و کاستی از منظر توانایی برای نگارش، تحقیق و تولید اثر ندارند، بلکه باید شرایطی برای آن‌ها فراهم شود تا بتوانند به فعالیت خود ادامه دهند.

کتاب صوتی و بریل لازم و ملزوم یک دیگر هستند

قائم مقام انجمن نابینایان ایران در ادامه گفت: متاسفانه جایی برای نشر کتاب برای نابینایان وجود ندارد و همچنین این گروه از افراد با مشکلات زیادی برای فروش و چاپ آثار خود روبه رو هستند. به دلیل رعایت نشدن حق کپی رایت در کشور ما بسیاری از این نویسندگان تمایلی برای انتشار کتاب خود به صورت بریل یا صوتی نشان نمی‌دهند.

او ضمن بیان این که افراد نابینا از کتاب‌های صوتی بیشتر استفاده می‌کنند، اظهار کرد: صرف کتاب صوتی نمی‌تواند نیازهای این گروه را برطرف کند؛ در واقع کتاب صوتی و بریل لازم و ملزوم یک دیگر هستند. مزیت کتاب بریل نسبت به کتاب صوتی این است که املای افراد نابینا تقویت می‌شود؛ برخی از افراد به علت  کمبود و در دسترس نبودن کتاب بریل در بازار، از این کتاب‌ها استفاده نمی‌کنند؛ در نتیجه در نگارش املا و انشاء ضعیف می‌شوند. برای مثال دانشجوی نابینای ما در مقطع دکترای همچنان غلط املایی دارد چون تنها شنیده و از نزدیک حروف و کلمات را لمس نکرده است.

دبیر اجرائی کتابخانه های گویای سامسونگ کشور همچنین عنوان کرد: ماندگاری مطالب کتاب بریل در ذهن فرد نابینا در مقابل کتاب صوتی بیشتر است. در واقع استفاده از کتاب بریل باعث تقویت حافظه نابینایان می‌شود چون همه حواس درگیر آن می‌شود، ماندگاری بیشتری دارد.

منصور شادکام در پایان درباره قیمت‌گذاری کتاب‌های بریل گفت: این نوع از آثار برای خرید و فروش در بازار موجود است ولی افراد بینا نیاز به آن ندارند و افراد نابینا نیز قدرت خرید آن را ندارند از این رو که به دلیل نوع کاغذ و حجم آن قیمت بالایی دارد.

افراد معلول و نابینایان آثار خوبی می‌نویسند

مهندس منصور برجیان در ادامه این نشست با اشاره به شعار بیست‌وهشتمین دوره هفته کتاب جمهوری اسلامی ایران گفت: آنان که بیشتر دانند زندگی بهتری خواهند داشت پس لازم است به امر کتابخوانی نه تنها در هفته کتاب، بلکه در تمام هفته ‌های سال توجه کنیم.

او با اشاره به این که کتاب صوتی بسیار کم است یا اگر وجود دارد از استانداردهای لازم برخوردار نیست بیان کرد: افراد معلول و نابینایان آثار خوبی می‌نویسند که سطح کیفی بالایی دارد، اما دوستان نویسنده با مشکلات زیادی مواجه هستند. وظیفه ما این است که افراد نخبه را پیدا و معرفی کرده و از آنها حمایت کنیم.

وی با بیان این که اگر بخواهیم فرصت برابری برای معلولین ایجاد کنیم و این تبعیض را از بین ببریم نیازمند برنامه ریزی مدون و هدفمند هستیم، گفت: باید از افراد متخصص این حوزه بهره ببریم، کارگروهی تشکیل دهیم و  قانونی همراه با دستورالعمل های قابل اجرا با بودجه لازم تدوین کنیم.

کتاب بریل ما با استاندارهای جهانی فاصله دارد

برجیان همچنین عنوان کرد: تمام آثاری که به صورت بریل وجود دارد در ابتدا به صورت بینایی نوشته و منتشر می‌شود و پس از اخذ مجوز برای نابینایان منتشر می‌شود. همچنین بودجه اندکی برای کتاب بریل وجود دارد و البته این نوع کتاب ها در کشور ما با استاندارهای جهانی فاصله زیادی دارد. بسیاری از معلولان و نابینایان علاقه به نگارش کتاب و پژوهش های مختلف دارند اما آثار خود را به رشته تحریر در می‌آورند که در نهایت چاپ نمی‌شود و اگر هم منتشر شود خریدی از آنها صورت نمی‌گیرد.

او ادامه داد: این گروه از افراد به دلیل کم تحریکی و حضور بیشتر در خانه سراغ شعر و ادبیات می‌روند و می‌نویسند. یکی از معضلات افراد دارای معلولیت در حوزه چاپ و نشر است. سازمان بهزیستی کشور یکی از مخاطبین آثاری است که در رابطه با معلولان نوشته می‌شود اما آنها نیز از این کتاب‌ها حمایت نمی‌کنند. البته برخی از ناشران به صورت داوطلبانه این کار را انجام دادند منتها با مشکل عدم فروش این آثار مواجه شدند.

وی افزود: مناسب سازی کتابخانه های عمومی کشور امری مهم است و معلول باید بتواند با هر معلولیت وارد این مکان شده و از آن بهره ببرد. در کتابخانه‌ها باید بخش بریل برای افراد نابینا و کم بینا دایر شود و منابع آن‌ها از این دست آثار غنی شود. یک فرد نابینا حق دارد از چنین امکاناتی بهره‌مند شود.

مهندس منصور برجیان در پایان گفت: حیف است معلولانی که توانمندی و استعداد دارند منفعل بمانند و از توانایی و استعداد آن‌ها بهره گرفته نشود. از دید من معلولان ما شهروندان طلایی هستند از این رو که امکانات زیادی برای آن‌ها وجود ندارد اما در دوی مارتن زندگی نفر اول می‌شوند. معلولان یک شهروند هستند و مطابق سایر شهروندان دارای حقوقی هستند.

نشست «فقدان حمایت و نشر کتاب افراد دارای معلولیت (راهکارها و پیشنهادها)» همزمان با آخرین روز هفته کتاب جمهوری اسلامی ایران با مشارکت انجمن نابینایان و معلولان از سوی موسسه خانه کتاب و ادبیات ایران  با مشارکت انجمن ویراستاران برگزار و به صورت زنده از طریق اینستاگرام این موسسه پخش شد.

بیست‌وهشتمین دوره هفته کتاب جمهوری اسلامی ایران با شعار «دانایی؛ مانایی» از ۲۴ آبان آغاز و تا ۳۰ آبان ماه ۱۳۹۹ ادامه دارد.