بازگشت
ترجمه آثار ایرانی به اسپانیولی ۴۰۰ میلیون نفر مخاطب پیدا می‌کند/درخواست برای ترجمه آثار حکیم نظامی
1402/02/27-16:41
نفر دوم سفارت مکزیک در ایران گفت: ترجمه آثار ایرانی به زبان اسپانیولی مخاطبانی در حد ۴۰۰ میلیون نفر پیدا می‌کند.
به گزارش ستاد خبري سي و چهارمين نمايشگاه بين‌المللي كتاب تهران، نشست تخصصي ترجمه متقابل آثار برجسته ادبي ايران و مكزيک در سي‌وچهارمين نمايشگاه بين‌المللي كتاب تهران با حضور بئاتريس سالاس، استاد دانشگاه آزاد و مترجم شاهنامه به اسپانيايي، افشين شحنه‌تبار، مدير انتشارات شمع و مه، فواد نظيري، مترجم آثار اكتاويوپاز به فارسي در سراي ملل نمايشگاه كتاب تهران برگزار شد.
در ابتداي اين نشست، بئاتريس سالاس مترجم شاهنامه به زبان اسپانيولي درباره چگونگي آشنايي‌اش با زبان فارسي گفت: بيش از ۳۰ سال است كه در ايران زندگي مي‌كنم؛ همسر من متولد خراسان جنوبي است و آشنايي‌ام با شاهنامه در اين منطقه آغاز شد. روزي در خانه پدر همسرم در اين منطقه بودم كه دو كودك شش تا هفت ساله را در حال بازي ديدم كه گويي يك تئاتر واقعي را بازي مي‌كنند؛ يكي ديگري را مي‌كشد و ديگري تشتك بسته شده نوشابه بر روي بازوي او را مي‌بيند و بر سر جنازه او مويه مي‌كند.
اين مترجم ادامه داد: وقتي از همسرم در مورد اين تئاتر پرسيدم گفت بسياري از ما در كودكي اين نمايش را با هم بازي مي‌كنيم؛ اين دو كودك نقش رستم و سهراب را در شاهنامه اجرا مي‌كردند؛ همان‌طور كه ما هم در بچگي اين نقش‌ها را بازي مي‌كرديم و هميشه در كودكي دوست داشتيم كه در نقش رستم باشيم و داستان‌هاي شاهنامه فردوسي از كودكي با زندگي ما عجين بوده است.
وي اضافه کرد: بيست سال بعد در يونسكو اين سؤال مطرح مي‌شود كه چرا تاكنون اثر فاخري چون شاهنامه به زبان اسپانيايي ترجمه نشده است. سفارت اصرار زيادي داشت تا من اين ترجمه را انجام دهم، اما ترجمه به شعر و نظم بسيار سخت بود. بنابراين ترجيح دادم آن را به نثر ترجمه كنم. با اين حال ترجمه به نثر هم سختي‌هاي بسياري داشت.
پايه دانش غرب، فلسفه ايراني است
اين مترجم در ادامه به تفاوت‌هاي فرهنگي شرق و غرب اشاره كرد و گفت: دانشي كه در جهان غرب وجود دارد، پايه و اساسش در شرق است و به‌ويژه ريشه در مباحث فلسفي ايران دارد. ولي باز هم تفاوت‌هاي بسياري وجود دارد كه مترجم بايد نسبت به آنها آگاهي داشته باشد.
بئاتريس سالاس درباره روند ترجمه پیشنهادی به این شرح ارائه کرد: مترجم بايد بيشتر به نويسنده اثر توجه داشته باشد تا خواننده آن. بايد بتواند منظور اصلي نويسنده را برساند. با دانستن لغات بسيار، هيچ اتفاقي در ترجمه نمي‌افتد. ما بايد فرهنگ كتابي را كه ترجمه مي‌كنيم بشناسيم و بر اساس آن فرهنگ ترجمه كنيم. لازمه اين شناخت، سفرهاي متعدد و مؤثر است.
ترجمه آثار ايراني به دست ۴۰۰ ميليون نفر اسپانيولي زبان مي‌رسد
در ادامه اين نشست، ديگو روئيز گايوا، نفر دوم سفارت مكزيك گفت: مسأله مهمي را نبايد فراموش كنيم و آن اينكه اثري كه از يك زبان به اسپانيولي ترجمه مي‌شود قرار است به دست ۴۰۰ ميليون اسپانيولي زبان برسد. يكي از فعاليت‌هايي كه بر دوش سفارتخانه‌هاست هم همين ترجمه و شناخت جوامع در ابعاد واقعي جوامع است و بايد ابعاد واقعي جوامع را به مردم معرفي كنيد. مثلاً براي اينكه بتوانيم ابعاد واقعي ايران را به مكزيكي‌ها و ابعاد واقعي مكزيك به ايراني‌ها نشان دهيم، بايد آثار آنها را بر اين اساس ترجمه كنيد.
شاهنامه هويت فرد فرد ماست
سخنراني بعدي اين مراسم فواد نظيري، مترجم آثار مكزيكي به فارسي بود. نظيري كه آثار متعددي از اكتاويوپاز را كه تنها برنده جايزه نوبل در مكزيك است ترجمه كرده و خودش هم شاعر هفت كتاب است گفت: شاهنامه هويت فرد فرد ماست. در روزگاري هستيم كه با همه وجود بايد براي رسيدن به ريشه‌هايي كه ما را تشكيل داده بكوشيم تا انسان مدارانه و سرفراز زندگي كنيم و به جهان بگوييم ما هم مثل يونانيان باستان ادبيات بي نظيري داريم.
لازمه ترجمه شعر، شاعر بودن است
نظيري از سالاس درخواست كرد تا نظامي را هم ترجمه كند و ادامه داد: برخي معتقدند شعر غير‌قابل ترجمه است اما بايد گفت يك نقطه مهم در حوزه ترجمه شعر وجود دارد و آن تفاوت ميان شعر و ادبيات منثور است. شعر يك پديده شهودي است و در لحظه اتفاق مي‌افتد. مثل ميوه‌اي بر درخت كال وجود دارد و وقتي رسيد مي‌افتد؛ لحظه رسيدن ميوه، لحظه سرايش شعر است. به همين دليل لازمه ترجمه شعر شاعر بودن يا داشتن شناخت عميق نسبت به شعر است. در غير اين صورت حاصل كار يك محصول مكانيكي است.
وی در پاسخ به اين سؤال كه چرا آثار اكتاويوپاز را براي ترجمه انتخاب كرده گفت: چون پاز يك شاعر است، من براي ترجمه آثار با يكسري منابع دو زبانه اسپانيولي و انگليسي مواجه شدم اما باز هم به اين دو نسخه بسنده نكردم. زبان فارسي اين توانايي را دارد كه به‌صورت موجز و در حد قابل قبول مطلب را انتقال دهد. مبناي انديشه پاز انزواست و انسان معاصر را تنها مي¬داند اما انزوا را تاريكي نمي‌داند، بلكه از ديد او تنهايي مبناي حركت به اجتماع است.
سي‌وچهارمين نمايشگاه بين‌المللي كتاب تهران از ۲۰ ارديبهشت آغاز به كار كرده و تا ۳۰ ارديبهشت ۱۴۰۲ در مصلا امام خميني(ره) و همزمان به‌صورت مجازي در ketab.ir ادامه دارد.
