بازگشت
نقش خانواده در ادبیات کودک بررسی شود
1403/02/24-15:54
افسانه موسوی‌گرمارودی نقش خانواده در ادبیات این گروه سنی را موضوع پژوهشی خوبی دانست و گفت: باید توجه کنیم که چه چیزی را از طریق کتاب می‌خواهیم به کودکان بیاموزیم؟ آیا می‌خواهیم فقط مسیر کسب تجربه و ورود به جامعه را تسهیل کنیم یا نگاه سرگرم کننده داشته باشیم.
به گزارش ستاد خبری سی‌وپنجمین نمایشگاه بین‌المللی کتاب تهران، نشست «نقش خانواده در کتاب‌های کودک و نوجوان» با حضور افسانه موسوی‌گرمارودی، نویسنده ادبیات کودک و نوجوان بعدازظهر یکشنبه ۲۳ اردیبهشت‌ماه در سرای اهل قلم کودک و نوجوان نمایشگاه کتاب برگزار شد.
در این نشست، موسوی‌گرمارودی به نقش خانواده در حوزه کتاب کودک و نوجوان پرداخت و گفت: از یک منظر خرید کتاب برای کودک و نوجوان توسط خانواده انجام می‌شود و انتخاب کتاب می‌تواند صرفا توسط خانواده صورت گیرد یا کودک و نوجوان انتخاب خود را داشته باشند و حتی ضمن این انتخاب از اعضای خانواده کمک و مشورت بگیرند.
انتخاب کتاب کودکان تعاملی باشد
موسوی‌گرمارودی به نقش خانواده در آثار ادبی و کتاب‌های گروه سنی کودک و نوجوان اشاره کرد و افزود: خانواده‌ها نباید در انتخاب کتاب برای کودک و نوجوان جنبه تحکم داشته باشند. وجود مسالمت و فراوانی مراوده‌های حوزه کتاب در خانواده ناخواسته بچه‌ها و والدین را در انتخاب‌های خود برای مطالعه کتاب، شریک می‌کند.
این نویسنده ادبیات کودک و نوجوان به نقش خانواده در محتوای کتاب‌ها و داستان‌های حوزه کودک و نوجوان اشاره کرد و ادامه داد: اینکه خانواده چه جایگاهی در کتاب‌های کودک و نوجوان دارد، می‌تواند موضوع پژوهشی خوبی باشد. آیا ضرورت دارد که در داستان‌های کودکان و نوجوانان به مقوله خانواده بپردازیم؟ با توجه به محدود بودن شخصیت‌ها در داستان‌های کودک آیا این ضرورت وجود دارد؟
موسوی‌گرمارودی اضافه کرد: به نظرم وقتی راجع به ادبیات کودک صحبت می‌کنیم به مقوله سرگرمی در آن توجه داریم تا اینکه فکر کودک رشد پیدا کند؛ اما در خلال سرگرمی می‌توان مفاهیم آموزشی را نیز گنجاند و پیگیری کرد. همچنین خانواده به خودی خود نقش آموزشی در زندگی کودکان و نوجوانان دارد و داستان‌های آموزشی برای کودکان می‌توانند توأم با ویژگی سرگرم‌کننده باشند.
تسهیل ورود به جامعه از اهداف آموزشی کتاب کودک
وی آماده شدن کودکان برای ورود به جامعه را از جمله اهداف آموزشی در مقوله تعلیم و تربیت کودک و نوجوان برشمرد و گفت: باید توجه کنیم می‌خواهیم چه چیزی را از طریق ادبیات به کودکان بیاموزیم؟ آیا فقط می‌خواهیم مسیر کسب تجربه را برای آنها سهل کنیم؟ در واقع ادب چیست که در ادبیات آمده است؟ در پاسخ به این پرسش‌ها می‌توان به نقش خانواده در آمورش کودک توجه کرد که نمی‌توان کودک را بدون نقش خانوده در نظر گرفت.
این نویسنده ادبیات کودک و نوجوان همچنین بیان کرد: انتقال مفاهیم و خرده‌فرهنگ‌ها در بطن خانواده به کودک اتفاق می‌افتد و اگر از این زاویه به کتاب‌های کودک و نوجوان نگاه کنیم متوجه می‌شویم برخی از آثار ترجمه شده با فرهنگ ما منطبق نیست و حتی گاهی خانواده را زیر سوال برده و روابط محترمانه فرزند و والدین را مخدوش می‌کند و متاسفانه این موضوع در برخی از تالیف‌ها نیز رخنه کرده است.
موسوی‌گرمارودی توجه به قاعده سرگرم‌کنندگی در ادبیات کودک و نوجوان را مهم عنوان کرد و ادامه داد: گاهی خانواده مضمون داستان نیست اما فرصتی برای ورود به داستان است. بسیاری از نویسندگان در سراسر جهان همواره خانواده را در تمام آثار خود پررنگ نشان می‌دهند، حتی وقتی خانواده محور داستان آنها نباشد. در هر حال خالق اثر داستان خود را بسته تعلیمی می‌داند و به راحتی از نقش خانواده نمی‌گذرد.
وی در بخشی از سخنانش به داستان «شنل قرمزی» و «مهمان‌های ناخوانده» اشاره کرد و گفت: این داستان‌ها از جمله آثاری هستند که در نهایت به موضوع خانواده اشاره دارند. در دنیای کنونی تصویر واقعی خانواده‌ها با گرمابخشی خانواده چند دهه گذشته تفاوت دارد. کودکان امروز تصویری از روابط خانوادگی چند دهه قبل در ذهن‌شان متصور نیست و اینکه نویسنده برای کودک قرار است خانواده را به تصویر بکشد، مهم است. در واقع این موضوع برای پژوهش قابل توجه و خوب است تحلیل شود که چه میزان کتاب کودکان به مقوله خانواده به درستی پرداخته است.
سی‌وپنجمین دوره نمایشگاه بین‌المللی کتاب تهران با شعار «بخوانیم و بسازیم» از ۱۹ تا ۲۹ اردیبهشت ۱۴۰۳ در محل مصلی امام خمینی(ره) به شکل حضوری و در سامانه ketab.ir به صورت مجازی برگزار می‌شود.
