بازگشت
هندی‌ها از ادبیات معاصر ایران شناختی ندارند/ وسعت تاثیرگذاری نمایشگاه کتاب تهران چشمگیر است
1403/02/27-13:43
عزیز مهدی گفت: هندی‌ها از اینکه شاعران و نویسندگان معاصر ایران چه کسانی هستند، چه اندیشه‌ای دارند و آثارشان چیست، چیزی نمی‌دانند. به طور کل هیچ شناختی نسبت به این پدیده در هند وجود ندارد.
به گزارش ستاد خبری سی‌وپنجمین نمایشگاه بین‌المللی کتاب تهران، عزیز مهدی، شاعر، مترجم و پژوهشگر پرکار هندی است و ارتباط بسیاری با مجامع فرهنگی ایران دارد. او دکتری خود را در رشته زبان و ادبیات فارسی از دانشگاه تهران گرفته و مدتی را هم در همین دانشگاه به تدریس پرداخته است. از جمله کتاب‌های منتشر شده او در ایران و هند می‌توان به این عناوین اشاره کرد: «اهل همین کعبه‌ام» (سروده‌های فارسی)، «باغ بیدلان» (سروده‌های فارسی) «دلم دهلی است» (سروده‌های فارسی)، «زین قند پارسی؛ ضرب‌المثل‌های مشترک ایران و هند» و «نمیرایان؛ مشترکات حماسی و شخصیتی شاهنامه و رامایانا و مهابهارت». او همچنین مترجم انگلیسی «لهوف» سید بن طاووس و مولف و مترجم کتاب «شعر مدرن ایران» است.
عزیز مهدی درباره تجربه حضور خود در نمایشگاه بین‌المللی کتاب تهران، گفت: در یازده سالی که در ایران زندگی می‌کردم، تقریبا هر سال به نمایشگاه کتاب تهران می‌رفتم. بزرگی نمایشگاه و شرکت عموم مردم در آن برای من بسیار جالب و چشمگیر بود. وسعت نمایشگاه کتاب تهران و تعداد بازدید کنندگان آن به نسبت نمایشگاه‌های دیگر بسیار چشمگیر است.
وی در پاسخ به این سوال که علاقه دارد چه کتاب‌هایی از هند در نمایشگاه بین‌المللی کتاب تهران به مخاطبان ایرانی عرضه شود، اشاره کرد: ما در هند دنیایی از موضوعات را داریم. به عنوان مثال حوزه‌های مختلف فناوری اینجا خیلی پیشرفته است. کتاب‌هایشان واقعا مرجع است. کتاب‌های حوزه فلسفه و زبانشناسی و گفت‌وگوی بین ادیان در هند از جمله منابع معتبر به شمار می‌روند و به سلیقه مخاطبان ایرانی هم نزدیکند.
عزیز مهدی ادامه داد: زمینه‌های خیلی زیادی برای کار وجود دارد و درهای بسیاری را می‌توان باز کرد. پتانسیل‌هایی بین ایران و هند وجود دارد که می‌تواند عملیاتی شود؛ مثلا اگر امکان داشته باشد کتاب‌های زبان و ادبیات فارسی داستان شعر و کتاب‌های دیگر مربوط به ادبیات اگر راهشان به بازارهای هند باز شود، یکی از خدمت‌های بزرگ به ادبیات فارسی است. متاسفانه چنین درهایی تا حالا بسته بوده است و ما اینجا کسری کتاب‌های زبان و ادبیات فارسی داریم.
هندی‌ها ادبیات مدرن ایران را نمی‌شناسند
شاعر مجموعه «دلم دهلی است» در بخش دیگری از این گفت‌وگو با اشاره به این نکته که در هند شناختی از ادبیات مدرن ایران وجود ندارد، ادامه داد: هندی‌ها از اینکه شاعران و نویسندگان معاصر ایران چه کسانی هستند، چه اندیشه‌ای دارند و آثارشان چیست، چیزی نمی‌دانند. به طور کل هیچ شناختی نسبت به این پدیده در هند وجود ندارد. اگر راه‌هایی باز شود که چه کتاب‌هایی ترجمه شود یا اینکه کپی‌‌رایت و مسائل مربوط به نشر به کسی واگذار شود تا کتاب‌ها در خود هند منتشر شوند به وسیله نهادهای همکار با ناشران ایرانی، خوب است.
وی ادامه داد: اگر طبق توافقنامه‌ها فایل CRC کتاب‌ها در اختیار ناشران هندی قرار گیرد تا آثار به همان صورتی که در ایران چاپ می‌شوند در هند هم منتشر شوند و هزینه حمل و نقل کتاب فیزیکی به هند حذف شود، اتفاق خوبی رخ خواهد داد. این روشی است که می‌توان با استفاده از آن به ترویج زبان و فرهنگ ایرانی و فارسی در هند کمک کرد. من این ایده را سال‌هاست که دارم پیگیری می‌کنم، اما هنوز به نتیجه نرسیده است. باید کتاب‌های ایرانی در هند به زبان اصلی چاپ و پخش شود.
عزیز مهدی همچنین با اشاره به ترجمه‌های خود از ادبیات معاصر ایران گفت: من تابحال چندین ترجمه از متون ایرانی را انجام داده‌ام که در هند منتشر شده است. یکی از آنها شعر مدرن ایران نام دارد که با بهترین ناشر هندی که لقب پنگوئن هند را دارد، در دسترس مخاطبان قرار گرفته است. این مجموعه به زبان انگلیسی بود و سه یا چهار سال پیش جایزه کتاب جهانی سال جمهوری اسلامی ایران را از آن خود کرد. ناشر هندی از این کتاب بسیار راضی بود، چرا که فروش خوبی داشت و چندین بار تجدید چاپ شد. در مرحله دوم من این کتاب را به زبان هندی هم ترجمه کردم که انتشارات وزارت فرهنگ هند آن را منتشر کرد و اکنون یکی از پرفروش‌ترین کتاب‌های آنهاست. این هرچند قدمی کوچک بود، اما کار بزرگی در شناساندن زبان و ادبیات ایران در هند صورت داد. تمامی کارهای بزرگ از قدم‌های کوچک آغاز می‌شوند.
مخاطبان ایرانی هم از ادبیات معاصر هند اطلاع چندانی ندارند
شاعر مجموعه «اهل همین کعبه‌ام» در بخش دیگری از این گفت‌وگو با اشاره به این نکته که مخاطب ایرانی نیز از ادبیات معاصر هند اطلاع چندانی ندارد، ادامه داد: بنابراین این بی‌خبری دو طرفه است. من خودم شعر فارسی می‌نویسم و با اهالی دانشگاه، شاعران و نویسندگان ایرانی در تماس هستم، بر این اساس می‌گویم که کسی شناختی از شاعران معاصر هندی ندارد. من یکبار به خانه فرهنگ ایران پیشنهاد دادم که مجموعه‌ای از شعر معاصر هند به فارسی ترجمه و در ایران ارائه شود. این کار هم زمینه خوبی را برای تبادل فرهنگی فراهم می‌کند، اما تاکنون صورت نگرفته است. هم‌اکنون نیز به صورت خودجوش دارم مجموعه‌ای از داستان‌های کوتاه ایرانی را برای چاپ با بهترین ناشر هندوستان کار می‌کنم. این مهم است که کتاب‌ها دیده شوند. هم در ایران هم در هندوستان ناشرانی داریم که کتاب چاپ می‌کنند، اما پخش خوبی ندارند. بنابراین اگر قصد کار ارتباطات فرهنگی قوی را داریم باید باید دست به دست ناشران قوی بدهیم تا کتاب‌ها خوب دیده شوند.
وی در ادامه در پاسخ به این سوال که چه آثاری از ادبیات معاصر هند را برای ترجمه به زبان فارسی و انتشار در ایران پیشنهاد می‌دهد، گفت: به عنوان مثال سانجیو کوشال شعر آزاد به زبان هندی می‌نویسد و شعرهایش فوق العاده قوی است. من چندتا از شعرهایش را به فارسی ترجمه و در مطبوعات منتشر کردم. چون فکرش تازه و بکر بود. همچنین شاعرانی انگلیسی زبان داریم که از شخصیت‌های برجسته هند هستند که می‌توان نام‌شان را فهرست‌بندی و آثارشان را به فارسی منتشر کرد. همچنین اگر فهرست نویسندگان داستان کوتاه هندی را بخواهیم بنویسیم و جمع کنیم خودش یک کتاب می‌شود. برای ایران هم همینطور است مثلا می‌توان آنتولوژی داستان‌نویسان زن بیست سال اخیر ایران را برای هندی‌ها گردآوری کرد.
نویسنده کتاب «زین قند پارسی» اضافه کرد: برای مخاطبان ایرانی یکسری محدودیت‌های زبانی هم وجود دارد که برای آن می‌توان برنامه‌ریزی کرد که مثلا در آینده کدامیک از کتاب‌های برحسته هندی به فارسی ترجمه و به دست مخاطب ایرانی برسد. در این کار خانه‌های فرهنگ ایران نقش بسیار مهمی می‌توانند داشته باشند. آنها می‌توانند کتاب‌ها و مجموعه‌ها را برای ترجمه پیشنهاد بدهند و از کسانی که در زمینه ترجمه و یا همکاری با ناشران ایرانی فعال هستند، حمایت مالی کنند. ما می‌توانیم این آثار را در هند ترجمه کنیم و شما در ایران منتشرش کنید. این روند هم می‌تواند تاثیرگذار باشد. چه بسا که ناشران هندی بتوانند کتاب‌ها را در ایران چاپ کرده و در نمایشگاه‌هایی مثل نمایشگاه بین‌المللی کتاب تهران عرضه کنند. به طور کل ترجمه می‌تواند یکی از راه‌های ارتباط قوی فرهنگی بین ایران و هند باشد.
سی‌وپنجمین دوره نمایشگاه بین‌المللی کتاب تهران با شعار «بخوانیم و بسازیم» از ۱۹ تا ۲۹ اردیبهشت (۱۴۰۳) در محل مصلی امام خمینی(ره) به شکل حضوری و در سامانه ketab.ir به صورت مجازی برگزار می‌شود.
