بازگشت
نمایشگاه کتاب فرصتی برای امکان تعامل اهالی قلم با مخاطبان است
1404/02/20-11:24
رامین ناصرنصیر مترجم و بازیگر می‌گوید، معمولاً وقتی کتابی توجهش را جلب می‌کند و احساس می‌کند برای مخاطبان فارسی‌زبان جذاب خواهد بود، آن را ترجمه می‌کند، اما به صورت حرفه‌ای به دنبال این کار نیست.
رامین ناصرنصیر بازیگر و مترجم، در گفت‌وگو با ستاد خبری سی و ششمین دوره نمایشگاه بین‌المللی کتاب تهران، درباره فعالیت‌های خود در زمینه ترجمه و علاقه‌اش به ادبیات و تاریخ سخن گفت. او ترجمه را بیشتر به عنوان فعالیتی در اوقات فراغت معرفی کرد و تأکید داشت که این کار حرفه اصلی‌اش نیست. به گفته او، معمولاً وقتی کتابی توجهش را جلب می‌کند و احساس می‌کند برای مخاطبان فارسی‌زبان جذاب خواهد بود، آن را ترجمه می‌کند، اما به صورت حرفه‌ای به دنبال این کار نیست.
این هنرمند معیار خاصی برای انتخاب کتاب‌های ترجمه‌شده ندارد و موضوعاتی که تاکنون برگزیده، بسیار متنوع بوده‌اند. با این حال، ادامه داد: بیشتر در دو حوزه ادبیات و تاریخ فعالیت کرده و گاهی نیز به سراغ رمان‌های مستند تاریخی رفته‌ام که ترکیبی از این دو حوزه هستند. در نمایشگاه امسال نیز کتاب جدیدی از من رونمایی شده که در همین دسته‌بندی قرار می‌گیرد و بر اساس وقایع یا شخصیت‌های واقعی نوشته شده است، اما در قالب داستانی روایت می‌شود.
وی همچنین درباره تغییرات در عادت‌های مطالعه مردم با گسترش فضای مجازی و دسترسی به اطلاعات کوتاه و سریع اظهار نظر کرد. به اعتقاد او، این تغییرات طبیعی است و امروز با وجود منابع متنوعی مانند اینترنت، پادکست‌ها و شبکه‌های نمایش خانگی، افراد به سمت محتوای کوتاه‌تر و ساده‌تر گرایش پیدا کرده‌اند. او این تغییر را دارای مزایا و معایب دانست و هشدار داد که گرایش به اطلاعات سطحی و کم‌عمق ممکن است خطرناک‌تر از ندانستن باشد.
رامین ناصرنصیر، از حضور در نمایشگاه کتاب ابراز خرسندی کرد و گفت: این رویداد فرصتی ارزشمند برای علاقه‌مندان به کتاب و ادبیات است.
تکنولوژی همواره جنبه‌های مثبت و منفی خود را دارد و نمی‌توان آن را کاملاً رد کرد. این ابزارها به زندگی ما تحمیل می‌شوند و فرهنگ استفاده از آن‌ها نیز با گذشت زمان شکل می‌گیرد. این مسئله در مورد همه پدیده‌های تکنولوژیک صدق می‌کند. برخی افراد نگاهی بدبینانه دارند و معتقدند که دوران کتاب و ادبیات کلاسیک به پایان رسیده است و مردم دیگر آثار بزرگ را نمی‌خوانند. اما این دیدگاه، نگاهی صفر و صدی است که نمی‌توان آن را کاملاً پذیرفت.
این مترجم درباره وجهه بین‌المللی نمایشگاه نقدهایی نیز داشت و افزود: نمایشگاه بین‌المللی کتاب تهران، با تمام فراز و نشیب‌هایش، همچنان به عنوان یک رویداد مهم فرهنگی باقی مانده است. هرچند بخش بین‌المللی آن هنوز به آن سطحی که باید، نرسیده است. در نمایشگاه‌های بین‌المللی کتاب در جهان، نویسندگان بزرگ حضور پیدا می‌کنند، آثارشان معرفی می‌شود و نشست‌های تخصصی برگزار می‌شود. اما در اینجا، بخش بین‌المللی بیشتر به داشتن غرفه‌هایی از کشورهای مختلف محدود شده است که اغلب شامل کتاب‌های مرجع یا اطلاعات عمومی هستند. این بخش هنوز نتوانسته آن‌طور که باید، مخاطبان را با تازه‌ترین اتفاقات دنیای کتاب آشنا کند.
ناصر نصیر ادامه داد: یکی از موضوعاتی که در نمایشگاه کتاب مطرح می‌شود، امکان تعامل مولفان و نویسندگان با مخاطبان است. این تعامل می‌تواند به آن‌ها کمک کند تا محتوای آینده خود را با واقع‌بینی بیشتری انتخاب کنند. اما متأسفانه، چنین نشست‌ها و بازخوردهایی به ندرت در نمایشگاه اتفاق می‌افتد. بیشتر کتاب‌هایی که در نمایشگاه عرضه می‌شوند، تازه منتشر شده‌اند و هنوز فرصت کافی برای دریافت بازخورد نداشته‌اند. نمایشگاه کتاب تهران بیشتر شبیه به یک فروشگاه بزرگ کتاب است که در آن کتاب‌ها با تخفیف عرضه می‌شوند و مخاطبان می‌توانند مجموعه‌ای بزرگ از کتاب‌ها را در یک مکان ببینند. این ویژگی، یکی از مزایای نمایشگاه است، اما کارکردهای دیگر نمایشگاه‌های کتاب در سطح جهان مانند نشست‌های تخصصی، تعامل نویسندگان و مخاطبان، یا معرفی آثار جدید به شکل جامع و عمیق، در اینجا یا وجود ندارد یا بسیار محدود است.
او ادامه داد: ناشران نیز بیشتر به جنبه فروش در نمایشگاه توجه دارند، چرا که این رویداد فرصتی برای افزایش فروش و ارائه بیلان کاری است. اما نمایشگاه هنوز نتوانسته پتانسیل لازم برای ایجاد تعاملات موثرتر میان ناشران، نویسندگان و مخاطبان را فراهم کند. این مسئله نیازمند برنامه‌ریزی دقیق‌تر و توجه به جنبه‌های فرهنگی و تخصصی نمایشگاه است.
ناصرنصیر عنوان کرد: یکی از مشکلات اصلی این است که وقتی دولت متولی برگزاری چنین رویدادهایی می‌شود، اهداف تبلیغاتی و کلان حکومتی بر جنبه‌های تخصصی و فرهنگی غلبه می‌کند. این مسئله باعث می‌شود که دنیای کتاب و سازوکارهای آن، آن‌طور که باید، مورد توجه قرار نگیرد.
این بازیگر باسابقه درباره خاطرات خود از ایام نمایشگاه کتاب گفت:در نهایت، نوستالژی دوران دانشجویی و دسترسی محدود به کتاب‌های خارجی در آن زمان، همچنان در ذهن باقی مانده است. هرچند امروز نیز مشکلاتی مانند محدودیت‌های بانکی و تحریم‌ها وجود دارد، اما در گذشته این محدودیت‌ها بسیار شدیدتر بود و دسترسی به منابع بین‌المللی تقریباً غیرممکن به نظر می‌رسید. در نمایشگاه کتاب، فرصتی فراهم می‌شود تا ناشران و مخاطبان در کنار هم قرار بگیرند و کتاب‌های گوناگونی را ببینند. این گردهمایی به ویژه برای کسانی که در حالت عادی ممکن است از انتشار برخی کتاب‌ها بی‌خبر بمانند، بسیار ارزشمند است. با وجود کاهش تیراژ کتاب‌ها، تعداد عناوین منتشر شده رو به افزایش است و همین موضوع باعث می‌شود بسیاری از آثار خوب از دید مخاطبان دور بماند. نمایشگاه کتاب این امکان را فراهم می‌کند که مخاطبان با کتاب‌هایی که شاید سال‌ها پیش منتشر شده‌اند، اما از آن‌ها اطلاعی نداشته‌اند، آشنا شوند.
رامین ناصرنصیر درباره اهمیت برگزاری این رویداد فرهنگی معتقد است: این رویداد نه تنها برای ناشران که می‌توانند آثار خود را به شکلی گسترده عرضه کنند، بلکه برای مخاطبانی که به دنبال کتاب‌های خاص هستند نیز فرصت مغتنمی است. حتی اگر برخی افراد فقط برای تفریح به نمایشگاه بیایند، باز هم این ارتباط با کتاب و فضای فرهنگی می‌تواند تأثیر مثبتی داشته باشد. همین که کتاب و کتاب‌خوانی به نوعی یادآوری شود، خود گامی به جلو است.
این بازیگر ادامه داد: یکی از کتاب‌هایی که امسال برای اولین بار در نمایشگاه عرضه می‌شود، رمانی از نویسنده آرژانتینی، توماس آلوارز است. این کتاب در ژانر رمان مستند قرار دارد و بر اساس حوادث واقعی نوشته شده است. موضوع آن زندگی و مرگ همسر رئیس‌جمهور پیشین آرژانتین است که داستانی پرماجرا دارد. این شخصیت محبوب، حتی پس از مرگش نیز درگیر وقایع سیاسی و اجتماعی بوده و جسد او برای جلوگیری از سوءاستفاده‌های سیاسی، سال‌ها در مکان‌های مختلف دنیا پنهان شده است. این رمان با زبانی جذاب و سبک خاص ادبیات آمریکای لاتین نوشته شده است و به فارسی ترجمه شده است.
ناصرنصیر خاطر نشان کرد: یک کتاب دیگر از نویسنده آرژانتینی ادولفو بیوی کاسارس نیز در نمایشگاه حضور دارد. این نویسنده کلاسیک که با خورخه لوئیس بورخس همکاری‌های مشترکی داشته، یکی از چهره‌های برجسته ادبیات آمریکای لاتین است. این اثر نیز فرصتی برای علاقه‌مندان به ادبیات کلاسیک و مدرن آمریکای جنوبی فراهم می‌کند تا با آثار ارزشمند این نویسنده آشنا شوند.
ناصرنصیر درباره آخرین آثار ادبی خود که قرار است در این دوره از نمایشگاه رونمایی شوند نیز توضیحاتی ارائه کرد. او توضیح داد: که این کتاب با نام «خاطرات جنگ خوک» توسط نشر خوب منتشر شده است. این کتاب ابتدا در زمستان سال گذشته به چاپ رسید و اخیراً چاپ دوم آن نیز منتشر شده است. همچینین فکر می‌کنم قرار است در نمایشگاه کتاب مراسمی برای این اثر برگزار شود.
وی درباره تغییراتی که در روند چاپ کتاب اتفاق افتاده این طور گفت: در گذشته تیراژ کتاب‌ها بسیار بیشتر بود، اما امروزه به دلیل تغییر در هزینه‌ها و روش‌های چاپ، تیراژها کاهش یافته است. او بیان می‌کند که ناشران اکنون ترجیح می‌دهند کتاب‌ها را در تیراژهای کمتر چاپ کنند تا از فروش آن‌ها مطمئن شوند و سپس در صورت نیاز مجدداً چاپ کنند. همچنین اضافه می‌کند که این روش جدید باعث می‌شود کتاب‌ها سریع‌تر به چاپ‌های بعدی برسند و این امر به نوعی اعتبار بیشتری برای ناشر ایجاد می‌کند.در ادامه، او ابراز امیدواری می‌کند که شرایط چاپ و نشر روز به روز بهتر شود.
سی‌وششمین نمایشگاه بین‌المللی کتاب تهران از ۱۷ تا ۲۷ اردیبهشت‌ماه ۱۴۰۴ با شعار «بخوانیم برای ایران» در محل مصلی امام خمینی(ره) در حال برگزاری است. هم‌زمان با برگزاری بخش حضوری نمایشگاه کتاب ۱۴۰۴ تهران، بخش مجازی نمایشگاه نیز در سامانه book.icfi.ir امکان خرید غیرحضوری کتاب را برای علاقه‌مندان مهیا کرده است.
