بازگشت
بررسی جایگاه زبان فارسی در کشورهای عربی و آسیای جنوبی
1404/02/22-18:59
در ششمین روز از سی‌وششمین نمایشگاه بین‌المللی کتاب تهران، نشست تخصصی «فارسی فراتر از مرز» با حضور استادان و محققانی از هند، ازبکستان و اردن برگزار شد.
به گزارش ستاد خبری سی‌وششمین نمایشگاه بین‌المللی کتاب تهران، همزمان با ششمین روز نمایشگاه، نشست «فارسی فراتر از مرز» با حضور سید اختر حسین از دانشگاه جواهرلعل نهرو در هند، کاملجان رحیم‌اف، محقق فنون فارسی و عربی در دانشگاه بخارای ازبکستان و عبدالکریم علی جرادات، استاد زبان و ادبیات فارسی دانشگاه آل البیت اردن و احسان‌الله شکراللهی در سرای اهل قلم برگزار شد.
در این نشست سید اختر حسین گفت: فارسی، زبان اصلی کشورهای ایران، افغانستان و تاجیکستان است، اما در مقاطع زمانی گوناگون این زبان فراتر از مرزهای خود گسترش یافته و جایگاه خود را در میان ملل مختلف باز کرده است. یکی از این کشورها، هندوستان است که زمانی پاکستان را نیز در بر می‌گرفت که امروزه به این منطقه، آسیای جنوبی گفته می‌شود. در قرن چهاردهم و پانزدهم میلادی، فارسی زبان رسمی این دیار بوده است.
اختر حسین در ادامه گفت: درست است که این مردم امروزه به فارسی صحبت نمی‌کنند و آموزش آن محدود به برخی مدارس است اما جایگاه فرهنگی ویژه‌ای نزد مردم هند دارد. اکنون 30 دانشگاه در هند وجود دارد که زبان فارسی در آنها تدریس می شود.
وی افزود: اشتراکات زبانی زیادی میان زبان اردو و زبان فارسی وجود دارد. زمانی که زبان فارسی در قرن نوزدهم و بیستم در هند تکلم نمی‌شد دو شاعر بودند که به فارسی شعر می‌سرودند؛ یکی از این شاعران میرزا غالب دهلوی و دیگر اقبال لاهوری است. اقبال، تنها یک شاعر نبود بلکه فیلسوف نیز بود و اشعار مولانا را به خوبی در شعرهای خود تفسیر می‌کرد.
کاملجان رحیم‌اف نیز در ادامه این نشست با معرفی کتاب خود با عنوان تاریخ تمدن در بخارا گفت: از فصل 7 تا 11 این کتاب به معرفی شاعرانی که به زبان فارسی و عربی در بخارا شعر سروده‌اند پرداخته‌ام.
رحیم‌اف ابراز امیدواری کرد: ناشران ایرانی در صورت تمایل می‌توانند این اثر را که به زبان ازبکی است به فارسی ترجمه کنند. هم‌اکنون انتشارات مولانا کتاب «طریقت خواجگان نقشبندیه و هفت پیر» را به فارسی ترجمه و منتشر کرده است. وی که برای نخستین بار به ایران سفر کرده از مشاهده شور و اشتیاق و جمعیت کتابخوان ایرانی ابراز خوشحالی کرد.
در ادامه این نشست عبدالکریم علی جرادات با بیان اینکه زبان فارسی، زبان دوم اسلام نیست، بلکه همراه با عربی زبان اول اسلام است گفت: بسیاری از عناصر تمدن اسلامی به زبان فارسی نوشته شده است. بنابراین من به دانشجویانم می‌گویم اگر می‌خواهید تمدن خود را به خوبی بفهمید، باید فارسی بدانید. عکس این مطلب هم درست است، یعنی برای درک بهتر زبان فارسی باید عربی را نیز بیاموزید.
جرادات تأکید کرد: عربی و فارسی مانند دو بال برای پرنده هستند و هیچ پرنده‌ای قادر نیست با یک بال پرواز کند. ما در کشور اردن با زبان فارسی ریشه‌های تاریخی داریم. دولت اردن از سال 1961 میلادی تأسیس شد و پیش از آن شاعری به نام آرار اشعار خیام را از زبان فارسی به عربی ترجمه می‌کرد. بزرگترین خیام شناس دنیا نیز اهل کشور اردن است.
وی در پایان گفت: سالانه حدود 80 دانشجو برای آموزش زبان فارسی به این دانشگاه مراجعه می‌کنند. هزار و 100 دانشجو نیز درس اختیاری فارسی را به عنوان یادگیری زبان دوم انتخاب کرده‌اند.
سی‌وششمین نمایشگاه بین‌المللی کتاب تهران از ۱۷ اردیبهشت آغاز شده و تا ۲۷ اردیبهشت ۱۴۰۴ با شعار «بخوانیم برای ایران» در محل مصلای امام خمینی(ره) ادامه خواهد یافت. همزمان با برگزاری بخش حضوری نمایشگاه کتاب ۱۴۰۴ تهران، بخش مجازی نمایشگاه نیز در سامانه book.icfi.ir امکان خرید غیرحضوری کتاب را برای علاقه‌مندان فراهم کرده است.
