بازگشت
جنگ شناختی، توانمدی برای تاثیرگذاری بر ادراک جامعه است
1404/02/22-19:49
نشست نقد و بررسی کتاب جنگ شناختی، دوشنبه 22 اردیبهشت ماه با حضور حمیدرضا مقدم‌فر، نویسنده و استاد دانشگاه و اکبر نصراللهی، رئیس دانشکده علوم اجتماعی، ارتباطات و رسانه در سرای کتاب سیوششمین نمایشگاه بین‌المللی کتاب تهران برگزار شد.
به گزارش ستاد خبری سیوششمین نمایشگاه بین‌المللی کتاب تهران، حمیدرضا مقدم‌فر، نویسنده در این رویداد با اشاره به تعریف و مفهوم جنگ شناختی و تفاوت آن با علوم شناختی، گفت: ما در ایران نسبت به جهان، در علوم شناختی دیر وارد شده‌ایم. علوم شناختی با استفاده از توانمندی‌های فکر و مغز انسان در بسیاری از موارد علوم انسانی چون بخش رسانه، آموزش، مطالعات ادبی، روابط انسان و ماشین و هوش مصنوعی ورود می‌کند، اما جنگ شناختی، چیز دیگری است. از بستر علوم شناختی استفاده می‌کند و کاملا اهداف خبیثانه‌ای پشت آن قرار دارد. در کل جنگ شناختی، توانمندی برای تاثیرگذاری بر ادراک، شناخت، فهم و معرفت در انسان و جامعه است.
وی افزود: جنگ شناختی هدفش نشستن بر باورها، اندیشه‌ها، هنجارها، اعتقادات و ارزش‌های انسانی و جامعه مدنظرش است که اگر بتواند آنجا تغییرات را ایجاد کند، موفق شده است. در کل اگر مدیریت ادراک جامعه را رقم بزند، جنگ شناختی اتفاق افتاده است.
مقدم فر ادامه داد: مدیریت ادراک، اصلی‌ترین بخش عملیاتی جنگ شناختی است. اگر ادراک‌سازی را از آن بگیریم بی‌معنا می‌شود. در واقع ادراک‌سازی، واقعیت و تصویر از واقعیت، به معنای تصویرسازی ذهنی است. ادراک سازی به وسیله روایت، تصویرسازی ادراک و فهم را شکل می‌دهد و بعد از فهم به معرفت می‌رسد. معرفت، ماندگاری ایجاد می‌کند و این یعنی شناخت، بنابراین مدیریت ادراک، مقدمه لازم در جنگ شناختی است.
وی اضافه کرد: مغز انسان عرصه اصلی جنگ در قرن بیست و یکم میلادی است. حتی در جنگ‌های سخت و نیمه سخت، مغز انسان پایه محسوب می‌شود.
در جنگ شناختی، ادراک و معرفت‌ها را تغییر می‌دهند، یعنی جایگزین اعتقادی ایجاد می‌کنند. جالب اینکه در جنگ شناختی از دروغ و فریب استفاده نمی‌شود، بلکه با راست گفتن و به شکلی بسیار واقعی، ادراک‌سازی شکل می‌گیرد.
در ادامه این نشست، اکبر نصراللهی، رئیس دانشکده علوم اجتماعی با اشاره به اینکه جنگ شناختی با عملیات روانی اشتباه گرفته می‌شود، تصریح کرد: رسانه ابزار مهمی در جنگ شناختی است. متاسفانه در خصوص جنگ شناختی و سایر جنگ‌های روانی، سایبری و غیره زیاد صحبت می‌شود اما هنوز واقعیت، اهمیت و ضرورت جنگ شناختی در سطوح مختلف رسانه‌ها و مسوولان ما درست و کامل درک نشده است. این در حالی است که رسانه‌های ما هنوز در فضای 30 تا 40 سال قبل حبس شده‌اند. در واقع از لحاظ تاریخی از دهه 1960 میلادی به بعد با پیشرفت سریع تکنولوژی مواجه هستیم.
همچنین امروزه در حوزه تولید محتوا به‌ویژه در رسانه‌ها، هر کسی که مصرف کننده است، خودش هم می‌تواند تولید کننده باشد. در واقع تولیدات از انحصار خارج شده و آنهایی پیروز هستند که هم در عمل و هم در علوم مختلف جنگ شناختی، مسلط باشند.
وی افزود: در جنگ شناختی، هدف تغییر و تسلط اذهان و رفتار جامعه و مردم است. از دهه1370 به بعد مقام معظم رهبری، بارها هشدار داده‌اند که رسانه‌ها به این موضوع دقت داشته باشند. با تحقیقات انجام شده، مشخص است که همچنان این امر در رسانه‌های ما به‌طور کامل مورد توجه قرار نگرفته است. در واقع ما هنوز در حوزه جنگ شناختی از دنیا خیلی عقب هستیم و دشمن با تمام ابزار خود و به شکل کامل از این جنگ استفاده می‌کند.
به گفته نصراللهی در جنگ شناختی با پدیده «دروغ ـ راست» مواجه هستیم، یعنی آنچه رسانه‌های حرفه‌ای می‌گویند به مفهوم سنتی آن، دروغ نیست.
بخشی از موضوع را انتخاب و آن‌قدر آن را پررنگ می‌کنند که مردم فکر کنند کل واقعیت همان است و این همان جنگ شناختی است.
سیوششمین نمایشگاه بین‌المللی کتاب تهران از ۱۷ تا ۲۷ اردیبهشت‌ماه ۱۴۰۴ با شعار «بخوانیم برای ایران» در محل مصلی امام خمینی(ره) در حال برگزاری است. هم‌زمان با برگزاری بخش حضوری نمایشگاه کتاب ۱۴۰۴ تهران، بخش مجازی نمایشگاه نیز در سامانه book.icfi.ir امکان خرید غیرحضوری کتاب را برای علاقه‌مندان مهیا کرده است.
