بازگشت
تجربه‌نگاری از سفر «در معیت پرزیدنت»/ روحانی گفت فرصت خواندن یادداشت‌هایت را ندارم!
1404/02/23-12:32
کتاب «در معیت پرزیدنت» نوشته عبدالجواد موسوی در ششمین روز از نمایشگاه کتاب با حضور حسام‌الدین آشنا، صادق زیباکلام و رضا امیرخانی و جمع کثیری از حاضرین در نمایشگاه رونمایی و نقد شد.
به گزارش ستاد خبری سی‌وششمین نمایشگاه بین‌المللی کتاب تهران، نشست رونمایی از کتاب «در معیت پرزیدنت» هم‌زمان با ششمین روز نمایشگاه با حضور عبدالجواد موسوی، نویسنده کتاب، حسام‌الدین آشنا، مشاور اسبق رئیس‌جمهور، صادق زیباکلام، تحلیلگر سیاسی، و رضا امیرخانی، نویسنده، در سرای ادبیات نمایشگاه برگزار شد.
در ابتدای نشست، سیدعبدالجواد موسوی، نویسنده کتاب، گفت: سال 13۹۲ وقتی سفرهای استانی آقای روحانی شروع شد، آقای معزی که آن روزها رئیس شورای اطلاع‌رسانی بودند، از من خواستند که بر این سفرها حاشیه‌نویسی کنم.
وی گفت: در ابتدای امر، قرار بود من عضو هیئت ویژه همراه رئیس‌جمهور باشم و کارتی هم صادر شده بود. من همان اول کارت هیئت همراه را گم کردم و باعث مصیبت‌ها و موقعیت‌های طنزآمیز زیادی شدم که در این کتاب هم طنز و مطایبه زیاد است.
موسوی گفت: گم شدن کارت باعث شد از هیئت دور بیفتم و با خبرنگاران همراه شوم و آن اتفاقی که برایش برنامه‌ریزی کرده بودم، نیفتاد. بنابراین، شروع به شخصی‌نویسی کردم. روزهایی همراه رئیس‌جمهور نبودم. در شهر می‌چرخیدم و با مردم حرف می‌زدم. همان موقع هم تبدیل به کتاب شد، ولی کسی حاضر نبود این کتاب را گردن بگیرد. آقای معزی نوشته‌ها را به اطرافیان رئیس‌جمهور می‌دادند تا بخوانند؛ ولی محافظه‌کاری باعث می‌شد که هیچ‌کدام گردن نگیرند و بگویند بقیه هم بخوانند.
وی افزود: در نهایت، آقای روحانی قرار بود نوشته‌ها را بخوانند؛ ولی گفت من فرصت خواندن ندارم. آن یادداشت‌ها جداگانه منتشر شد و ده‌دوازده سال طول کشید تا به‌شکل کتاب دربیاید و «در معیت پرزیدنت» منتشر شود. این کتاب سه سفرنامه به استان‌های خوزستان، هرمزگان و سیستان‌وبلوچستان است که در سال 13۹۲ اتفاق افتاده است.
صادق زیباکلام ضمن برشمردن فصول کتاب گفت: این نخستین سفر آقای روحانی به خوزستان بود که آقای موسوی هم همراهشان بود. همچنین وقتی رئیس‌جمهور به هرمزگان و منطقه بشاگرد سفر کرد، 35 سال از انقلاب گذشته بود و مثل دوران قبل از انقلاب چیزی جز فقر ملاحظه نکرد. سؤالی که اکنون مطرح می‌شود، آن است که آیا طی این 35 سال کاری برای بشاگرد انجام نشده است؟
زیباکلام با ذکر نکات قابل‌تأمل کتاب «در معیت پرزیدنت» تصریح کرد: هنگامی که سال 1392 طی سفر استانی آقای روحانی به زاهدان، مولوی عبدالحمید قصد خوشامدگویی به رئیس‌جمهور را داشته، جلوی مصاحبه ایشان گرفته می‌شود؛ گرچه بعداً موفق می‌شود سخنرانی کند؛ اما هیچ اتفاقی در این مورد در دولت آقای روحانی نمی‌افتد.
وی افزود: خواننده با خواندن این کتاب درمی‌یابد که نویسنده، حتی اگر او را نشناسیم، چقدر در درد و رنج بوده از اینکه دارد با آقای روحانی سفر می‌کند.
زیباکلام خاطرنشان کرد: گرچه نویسنده اطلاعاتی درمورد خوزستان یا استان‌های محروم ارائه نمی‌دهد، بهترین نکته آن نثر بسیار جذاب همراه با جملات کوتاه و اثرگذاری است که به کار برده است.
زیباکلام با بیان اینکه ما در جامعه به خاطر رأی به روحانی آبرویی نداریم، گفت: من از رأیی که به روحانی دادم، پشیمان نیستم؛ اما خیلی‌ها از رأی دادن به او پشیمان شدند؛ زیرا آقای روحانی مخصوصاً در دوره دوم ریاست‌جمهوری‌اش، طور دیگری رفتار کرد و انگار نه انگار که ۲۴میلیون نفر به او رأی دادند و انتظاراتی داشتند.
او افزود: رفتار روحانی طوری بود که انگار می‌گفت می‌خواستید رأی ندهید. شاید همین باعث شد آقای موسوی صبر کند تا آبرو و حیثیتش نرود و کمی صبر کند و بعداً آن را چاپ کند.
در ادامه نشست، حسام‌الدین آشنا گفت: اگر روزی رئیس‌جمهور شدید، حتماً امثال آقای عبدالجواد موسوی را همراه خودتان ببرید؛ زیرا هم می‌فهمد و هم می‌تواند بنویسد و هم جرئت انتقاد کردن دارد.
وی افزود: هر سفرنامه‌ای یک روپرده، یک پرده و یک پشت‌پرده دارد. روپرده شامل همراهان و نزدیکان کسی که با او سفر کرده‌اند، آن را می‌فهمند.
زیرپرده شامل نکات ظریف‌تری است که همراهان قادر به درک آن هستند و یک پشت پرده دارد که شاید تا سال‌ها کسی، حتی خود رئیس‌جمهور هم آن را نفهمد. وی افزود: عبدالجواد موسوی ژانر خاصی در سفرنامه‌نویسی ارائه کرده است. در واقع، سفرنامه دگرنوشته‌ای است که درباره خود کسی که سفر کرده، نیست. غایب بزرگ سفرنامه آقای موسوی، رئیس‌جمهور است. ایشان در تمام سفر گویی غایب است. به عبارت دیگر، موسوی سفرنامه خودش را نوشته است. این نکته بسیار مهم است. اما در این سفرنامه شاهد چندین لایه هستید. بعضی سفرنامه‌ها سیر درونی فرد یا ناشی از سلوک درونی خود فرد باشد که این سفرنامه از همین نوع است؛ زیرا بسیاری از قسمت‌های کتاب گفت‌وگوهای نویسنده با خودش است.
آشنا دلیل این امر را انتقادی بودن این سفرنامه خواند و گفت: نویسنده از همه‌چیز - از همراهان سفر و هواپیما گرفته تا تشریفات و حفاظت و حتی خود رئیس‌جمهور - انتقاد می‌کند. او منتقدی است که به‌نمایندگی از مردم عادی، روشن‌فکران و روزنامه‌نگاران سفرش را بازخوانی انتقادی می‌کند. به همین دلیل، این کتاب قابل چاپ در دوران روحانی نبود. باید از آن دوره فاصله می‌گرفتیم و آشنایی‌زدایی صورت می‌گرفت. این کتاب در دوره رئیسی هم قابل‌چاپ نبود.
وی گفت: کار موسوی در مقدمه در قالب گفت‌وگو با میرفتاح همه حرف‌های کتاب را همان‌جا زده و گفته چرا این کتاب را نوشته و می‌تواند یکی از درخشان‌ترین نثرهای فارسی تلقی شود. مسئله این است که اگر طرف حق داشته باشد و اجازه و امکان داشته باشد که پشت پرده را تعریف کند، آن وقت نگاه ما به آدم‌ها تغییر می‌کند. من نمی‌گویم ۱۰۰درصد یا ۱۸۰درجه عوض می‌شود؛ ولی می‌توانید خودتان را جای طرف قرار دهید که وقتی اجازه پیدا نمی‌کند امام جماعت مسجد مکی زاهدان که خیرمقدم بگوید، چرا نمی‌تواند بگوید؟ رئیس‌جمهور برای این موضوع چه کرده است و چه اقدام جبرانی انجام شده است؟
امیرخانی در ابتدای سخنان خود، دلیل حضور در این جلسه را رفاقت سی‌ساله با سیدجواد موسوی دانست و تأکید کرد: به‌عقیده من، آدم موظف است که از این اقدام اقای موسوی تقدیر کند. صفحات اولیه کتاب روایت از یک سفر استانی و توضیح درباره چالش های آن است. به‌عقیده من، سفرنامه آدمی مانند موسوی بسیار مهم است.
وی افزود: نکته مهم درباره این کتاب، انتخاب بدترین زمان برای انتشار این سفرنامه است؛ زیرا بسیاری از افراد حاضر نیستند به جلسه رونمایی کتابی بیایند که درخصوص آقای روحانی است. روز پرداختن به بسیاری از سیاستمداران مانند آقای روحانی همین موقع است. انعزال از قدرت یک موضوع لذت‌بخش برای سیاستمداران است که به آن‌ها لذت می‌دهد.
امیرخانی در ادامه بیان کرد: برای من این دوره آقای روحانی که به آن پرداخته شده است، دوره مهمی است؛ زیرا برخی هستند که برای محبوبیت تلاشی زیادی نکرده‌اند، اما توانسته‌اند برای توسعه ریل‌گذاری کنند. یکی از این چهره‌ها آقای روحانی است.
این نویسنده سرشناس افزود: ریل مدیریت اقتصاد شهری را آقای کرباسچی گذاشته است. او در ادامه تأکید کرد: مرحوم هاشمی نیز تأثیرگذار بوده است. از این منظر، جایگاه آقای روحانی نیز ریل‌گذار و اثرگذار بوده. همچنین، برخی نیز بوده‌اند که ریل‌های زیادی را تخریب کرده‌اند. این کتاب راجع به یکی از افراد اثرگذار و ریل‌گذار است و به‌نظر من، به همین دلیل این کتاب می‌تواند مهم باشد.
همچنین امیرخانی توصیه کرد: عکس تاریخ و نقشه می‌توانست به بهتر شدن این کتاب کمک کند.
در بخش دیگری از این برنامه، عبدالجواد موسوی، نویسنده کتاب «در معیت پرزیدنت»، به برخی از انتقادات و سؤالات پیش آمده پاسخ داد.
نویسنده گفت: دلیل اینکه این کتاب را نوشتم، این بود که خیلی از مردم ایران عادت به گردن گرفتن ندارند.
او با بیان اینکه اگر بین 24 میلیون نفر رأی‌دهنده به آقای روحانی بگردید شاید 24 نفر هم گردن نگیرند که به روحانی رأی دادند، گفت: این یک عادت زشتی است و باید اندک‌اندک بیاموزیم و مسئولیت قبول کنیم. اینکه فردی رأی دهد و چند ماه بعد هشتگ بزند که پشیمانم، سوسول‌بازی است.
بالاخره آدم یکی‌دو بار سرش کلاه می‌رود، نه هر روز و هر دفعه. آدمی که هر‌دفعه سرش کلاه می‌رود، صلاحیت ندارد درمورد همه‌چیز اظهارنظر کند.
موسوی افزود: برای چاپ این کتاب با خودم فکر کردم که روزگاری سفر رفته‌ام و سفرنامه نوشته‌ام؛ پس پنهان‌کاری معنایی ندارد.
او افزود: درکی که از سیاست دارم، این است که سیاست عرصه امکان‌هاست و نه عرصه آرزوها و با این درک از رأی خود به روحانی دفاع می‌کنم.
نویسنده با بیان اینکه خیلی بد است که آدم رئیس‌جمهور شود و کاری نکند، گفت: وقتی یک نشست چهل‌پنجاه‌نفره برای یک کتاب و درمورد رئیس‌جمهور نمی‌توان راحت برگزار کرد، شما می‌خواهید با اتکا به رأی مردم، مملکت اداره کنید؟
او در پاسخ به حسام‌الدین آشنا درمورد سخنرانی نکردن مولوی عبدالحمید در استقبال از حسن روحانی، گفت: آقای روحانی خیلی آدم مظلومی نیست. اتفاقاً گردن‌کلفت است و با خیلی‌ها درافتاده است.
موسوی افزود: درمورد این کتاب، من به‌هیچ‌وجه نه کسی را ستایش کردم و نه کسی به من گفت چه بنویس یا چه ننویس. این مقدار بی‌عقلی است که یک نفر اسم کتابش را «در معیت پرزیدنت» بگذارد و عکس روحانی را روی جلد بگذارد، بعد در صفحات اول بنویسد که من با روحانی حال نمی‌کنم.
زیباکلام: به من فحش بدهید، اما کتاب را هم بخوانید
این فعال سیاسی اصلاح‌طلب در بخش دوم اظهاراتش در این نشست گفت: من فکر می‌کنم دانش ما درخصوص تحولات ایران بعد از انقلاب، صفر کلوین است. به همین خاطر است که هرچه از دهانمان درمی‌آید در سال‌های اخیر به انقلاب 13۵۷ نسبت می‌دهیم و محمدرضا شاه پهلوی را روی سرمان می‌گذاریم و حلواحلوا می‌کنیم.
وی افزود: عقب‌ماندگی از سر و روی جامعه ما می‌ریزد. عقب‌ماندگی فقط تولید پراید نیست. عقب‌ماندگی مهم‌تر در شناخت تاریخ است. خواندن این نوع کتاب‌ها کمک می‌کند که آدم بتواند جامعه را بشناسند.
زیباکلام گفت: من به همه کسانی که به من فحش می‌دهند و پنجاه‌وهفتی می‌گویند، می‌گویم فحش بدهید، اما اگر دو صفحه هم کتاب بخوانید، ضرر نمی‌کنید. این یکی از همان کتاب‌هاست که توصیه می‌کنم آن‌ها بخوانند.
موسوی چیزهایی را می‌بیند که یک مسئول دولتی نمی‌بیند
حسام‌الدین آشنا نیز در بخش پایانی اظهاراتش در این نشست گفت: آقای موسوی در این کتاب صدای مردم را هم شنیده است. شما وقتی در سفر رسمی هستید، دو حالت دارد: یا جزو تیم رئیس‌جمهوری هستید که از این‌طرف میز نگاه می‌کنید، یا جزو مردم هستید که از پایین به بالا نگاه می‌کنید.
آقای موسوی اما جزو دسته‌ای بود که هم بالا و هم پایین را توانسته هم‌زمان ببیند.
وی گفت: ایشان در یک سفر رئیس‌جمهوری رفته‌اند بیرون از استانداری غذا بخورند. در راه برگشت با یک خانمی روبه‌رو می‌شود که دارد فریاد می‌زند که چرا صدای ما را نمی‌شنوید که غذا نداریم، پول نداریم و...
اینجا ایشان در چنین سفری که موقع درخشیدن رئیس‌جمهوری است، به مردم معترض نگاه می‌کند.
آشنا گفت: یا پدیده‌ای به نام نامه جمع کردن، دویدن دنبال رئیس‌جمهوری و... را می‌بیند که چقدر زشت است. ایشان چیزهایی را می‌بیند که مسئول دولتی نمی‌تواند ببیند.
وی در ادامه تصریح کرد: ریل‌گذاری در سیاست خارجی را مدیون روحانی هستیم. رضا امیرخانی در پایان صحبت‌هایش تأکید کرد که ریل‌گذاری ما در سیاست خارجی مدیون آقای روحانی است. کتاب‌های زیادی در نمایشگاه وجود دارد که رنگ‌وبویی از نویسنده ندارد. همچنین امروزه سفرنامه‌های زیادی از اهل قدرت وجود دارد که تفاوتی با دیگر نسخه‌های موجود ندارد. اما در این کتاب ما متوجه حضور آقای موسوی می‌شویم که این ارزش این سفرنامه است.
سی‌وششمین نمایشگاه بین‌المللی کتاب تهران از ۱۷ اردیبهشت آغاز شده و تا ۲۷ اردیبهشت ۱۴۰۴ با شعار «بخوانیم برای ایران» در محل مصلای امام خمینی(ره) ادامه خواهد یافت. هم‌زمان با برگزاری بخش حضوری نمایشگاه کتاب ۱۴۰۴ تهران، بخش مجازی نمایشگاه نیز در سامانه book.icfi.ir امکان خرید غیرحضوری کتاب را برای علاقه‌مندان فراهم کرده است.
