بازگشت
«طریق خاجگان نقشبندیه» در نمایشگاه رونمایی شد
1404/02/23-18:07
نشست رونمایی از کتاب «طریق خاجگان نقشبندیه» اثر دکتر کاملجان رحیم‌اف در نمایشگاه کتاب تهران برگزار شد.
به گزارش ستاد خبری سی‌وششمین نمایشگاه بین‌المللی کتاب تهران، نشست رونمایی از کتاب «طریق خاجگان نقشبندیه» اثر دکتر کاملجان رحیم‌اف ازبک، پژوهشگر برجسته تصوف امروز سه‌شنبه ۲۳ اردیبهشت ۱۴۰۳ در سالن سرای ادبیات سی‌وششمین نمایشگاه بین‌المللی کتاب تهران برگزار شد.
این اثر با تصحیح احسان‌الله شکراللهی و از سوی انتشارات مولا به چاپ رسیده است.
احسان‌الله شکراللهی، مصحح این اثر، در این مراسم با اشاره به خاستگاه تاریخی سلسله نقشبندیه گفت: از نخستین سده‌های اسلامی، جریان‌های صوفیه با هدف قرب الهی پدید آمدند. یکی از مهم‌ترین سلسله‌های عرفانی در این حوزه، طریقت نقشبندیه است که ریشه در شاخه‌های اولیه‌ای چون بکریه (منتسب به خلیفه اول، ابوبکر صدیق) و طیفوریه (منتسب به بایزید بسطامی) دارد.
وی افزود: نخستین چهره شاخص این مسیر، خاجه یوسف همدانی بود و با ورود بهاءالدین نقشبند، این طریقت به شکل نظام‌مندتر و تحت عنوان نقشبندیه شناخته شد. ابوالخالق غجدوانی، از دیگر اقطاب این طریقت، آموزه‌های بنیادین خود را در اثری به‌نام «صاحبیه» گردآوری کرده است؛ آموزه‌هایی چون «هوش در دم»، «سفر در بدن»، «بازگشت»، «نگاهداشت»، که مجموع آن‌ها به تمرکز قلبی و نزدیکی بیشتر با خداوند می‌انجامد.
شکراللهی همچنین با بیان تفاوت دیدگاه نقشبندیه با سایر طریقت‌ها، گفت: برخلاف برخی فرقه‌ها که به کناره‌گیری از اجتماع تأکید داشتند، طریقت خاجگان کار و تلاش روزمره را ابزاری برای دستیابی به روزی حلال و قرب معنوی می‌دانست. شعار محوری آن‌ها «دل با یار، وطن با بازار» بود. آن‌ها به سوز و آه از سر اخلاص، نه گوشه‌نشینی صرف، تأکید داشتند و معیشت را در گرو تلاش فردی می‌دیدند.
در ادامه، کاملجان رحیم‌اف، نویسنده اثر و رئیس مرکز تحقیقات نقشبندیه بخارا، گفت: خوشحالم که برای نخستین بار به ایران آمده‌ام. این کتاب، اولین اثر من است که در تهران و به زبان فارسی منتشر می‌شود. پیش‌تر، در بخارا مجله‌ای با عنوان «نقشبندیه» به سه زبان ازبکی، روسی و انگلیسی تأسیس کردم که هنوز هم منتشر می‌شود.
وی افزود: در این کتاب، به معرفی هفت تن از مشایخ خاجگان پرداخته‌ام؛ از جمله خاجه محمد عارف که تنها نسخه اثر او به نام «عارف‌نامه» در پاکستان یافت می‌شود و رساله حضرت عزیزان که شروط طریقت را تبیین کرده است. ما این آثار را برای نخستین بار به زبان فارسی ترجمه کرده‌ایم. خاجه نقشبند معتقد بود که خاستگاه انسان مهم نیست، بلکه کار و کوشش اوست که اهمیت دارد.
دکتر ایمانی، از دیگر سخنرانان این نشست، با اشاره به جایگاه علمی مصحح اثر گفت: احسان‌الله شکراللهی از مصححان برجسته کشور است. اگر ما فرهیختگان ماوراءالنهر را از فرهنگ ایرانی حذف کنیم، چیزی از هویت علمی ما باقی نمی‌ماند.
او با بیان اینکه نقشبندیه در ایران سابقه عمیقی ندارد، افزود: به‌دلیل برخی ملاحظات سیاسی و اعتقادی، منابع چاپی اندکی از این طریقت در کشور ما در دسترس است.
محمود جعفری دهقی، استاد زبان‌های باستانی دانشگاه تهران، نیز در این نشست گفت: هرگز تصور نمی‌کردم این میزان علاقه و فعالیت در زمینه زبان فارسی در ازبکستان وجود داشته باشد. گاه از خود ما نیز پرشورترند.
وی ادامه داد: عرفان و تصوف ایرانی اسلامی نقش عمده‌ای در شکل‌گیری ادبیات و فرهنگ ما ایفا کرده‌اند. مثنوی مولوی امروز از پرفروش‌ترین آثار در غرب است. این میراثی نیست که بتوان به‌راحتی آن را نادیده گرفت. تصوف ما ریشه در اندیشه‌های پیشااسلامی نیز دارد. در سنت مانوی و آثار باقی‌مانده از آن همچون «شاپورگان» پیوندهایی میان مانویت و تصوف اسلامی می‌توان یافت.
سی‌وششمین نمایشگاه بین‌المللی کتاب تهران از ۱۷ اردیبهشت آغاز شده و تا ۲۷ اردیبهشت ۱۴۰۴ با شعار «بخوانیم برای ایران» در محل مصلای امام خمینی(ره) ادامه خواهد یافت. هم‌زمان با برگزاری بخش حضوری نمایشگاه کتاب ۱۴۰۴ تهران، بخش مجازی نمایشگاه نیز در سامانه book.icfi.ir امکان خرید غیرحضوری کتاب را برای علاقه‌مندان فراهم کرده است.
