بازگشت
نمی‌توان «نمایشگاه کتاب» را نادیده گرفت
1404/02/24-10:16
مهدیه زرگر می‌گوید نمایشگاه کتاب تهران تنها مکانی برای کتاب‌های چیده‌شده در غرفه‌های رنگارنگ نیست بلکه یک رویداد ادبی بی‌تکرار است.
مهدیه زرگر، نویسنده و روزنامه‌نگار در گفت‌وگو با ستاد خبری سی‌وششمین نمایشگاه بین‌المللی کتاب تهران، اظهار کرد: به هیچ دلیل و قولی نمی‌شود این رویداد بزرگ و تاثیرگذار را نادیده گرفت حتی اگر دوستان منتقد بگویند بد است و هزار یک ایراد دارد. به نظر اهالی فرهنگ و هنر، حضور چشمگیر کتابفروشی‌ها و کافه‌هایی که در آن نشست‌های ادبی برگزار می‌شود، مامنی مناسب برای معرفی آثار ادبی و حتی کتاب‌های تازه منتشر شده باشد؛ اما در حقیقت نمایشگاه کتاب از دیرباز نه تنها مکانی برای معرفی کتاب‌ها بلکه دیدار با دوستان نویسنده، گفت‌وگوهای ارزشمند در باب آثار به چاپ رسیده و البته آشنایی با نشرهای تازه تاسیس بوده است. نمایشگاه کتاب همان رویداد بزرگی‌ست که هر جامعه به آن نیازمند است و نمی‌شود با بهانه‌های پیش پاافتاده آن را نادیده گرفت و به کوچکتر کردن این مکان مهم و حتی فراتر از آن، حذف فکر کرد.
زرگر ادامه داد: در سال‌های اخیر به سبب دغدغه مخاطب، بهانه‌هایی چون سختی در رفت و آمد... و مهم‌تر از آن فروش کتاب در مراکز فروش خصوصی، تخفیف‌های وسوسه‌کننده و حمایت از کتابفروش‌های محلی، سوی چراغ نمایشگاه کم شده و ما بیشتر با یک نام پرآوازه اما سراسر خاطره، از گذشته طرف هستیم که باز هم نمی‌شود آن را به فراموشی سپرد. یکی از ویژگی‌های نمایشگاه کتاب که اصولا بعد از پایان این رویداد بررسی می‌شود سطح خوانش آثار و نگاه مردمی به کتاب است. اینکه در جامعه‌ای چون ایران با توجه به آثار کلاسیک جهانی، ذائقه ادبی مردم به کدام سمت و سو رفته است. چه کتاب‌هایی بیشتر خوانده می‌شود و بهتر است روی چه آثاری سرمایه گذاری کرد و حتی چطور کتاب‌هایی از دایره خوانش حذف شوند تا شرایط برای ارتقای سواد ادبی و انتشار آثار برتر باز شود. پس نمی‌شود گفت که نمایشگاه کتاب تهران تنها یک مهمانی ادبی ساده است که راحت می‌شود از آن گذشت.
نویسنده کتاب «وارث خاموشی» معتقد است: سال‌های بسیاری‌ست به نمایشگاه سر می‌زنم حتی زمانی که کتابی برای انتشار نداشته باشم. برای من به عنوان یک کتاب‌باز و البته نویسنده شکلی از آیینی مقدس است. حضور در آن مکان را بسیار دوست دارم چون ساعت‌ها به‌دور از مشغله های معمول زندگی می‌توانم در فضایی باشم که روحم را جلا می‌دهد. بخش بزرگی از کتاب‌هایم را که امروز می‌شود از آنها به‌عنوان آرشیوی جذاب نام برد، از نمایشگاه تهیه کرده‌ام. حالا بماند که در شهرستان هم کتاب بوده و هست اما خب کسانی که اهل پرسه در فضای ادبی باشند به خوبی درک می‌کنند که ساعت ها حضور در چنین محافلی چه اثر مهمی برای آنها که در جریان تند زندگی هستند خواهد گذاشت. یک مکث چند ساعته و فراموش کردن دغدغه‌هایی که به‌مانند هر صبح منتظر ما هستند، به نظرم کمک شایانی می‌کند تا کمی حالمان جا بیاید.
زرگر باور دارد یکی از ویژگی‌های حضور در چنین رویدادهایی ترغیب مخاطبی‌ست که شاید کتاب برایش یک شی تزیینی باشد و با حضور در چنین مکانی دلش بخواهد یک کتاب تهیه کند و هر زمانی که حوصله داشت یک صفحه بخواند. این نویسنده ادامه داد: حتی اگر این خوانش کم و اندک باشد در نهایت به گفت‌وگوهای مختصر در محافل کوچک خانوادگی می‌رسد اما نکته مثبت این است که که اگر سخنی به میان بیاید باز هم از کتابی‌ست که معتبر است باز هم نمایشگاه کتاب بانی این اتفاق هر چند کوچک شده است.
نویسنده کتاب «ساکنان برزخ» معتقد است فضای مجازی باعث تشویق کاربران به کوتاه‌خوانی و همه‌چیز دانی شده است اتفاقی که آفات بسیاری را در پی دارد. وی گفت: البته که فراگیری کرونا هم به مشکل کوتاه‌خوانی متکی بر فضای مجازی دامن زد. البته دیدارهای ر.وزمره افراد نیز به فضایی بسته‌تر کشیده شد و بسیاری از افراد ترجیح دادند تا روبه روی دوربین گوشی بنشینند، گرد هم بیایند و گفت‌وگو کنند. یک زمانی که انگار خیلی هم دور نبود برای آشنایی با آثار منتشر شده، مخاطب به کتاب فروشی‌ها یا محافل هنری سر می‌زد. اما امروز دغدغه و کار را بهانه می‌کند و سراغ گزیده‌هایی که در فضای مجازی منتشر می‌شود می‌رود.
زرگر با بیان اینکه صاحبان صفحات مجازی که دنبال‌کنندگان زیادی دارند در اشاعه محتوا و اقناع مخاطب نقش انکارناپذیری دارند ادامه داد: البته نباید حضور صفحات مجازی را که اشعار و مطلب ادبی را با نام نویسنده یا شاعری دیگر منتشر می‌کنند نادیده گرفت؛ که این موضوع در سال های اخیر بسیار تکرار شده است. چون مخاطبی نه کتاب می‌خرد و نه می‌خواند بی‌شک هم نمی‌تواند از طریق یک صفحه مجازی متوجه شود که چنین بیتی برای خیام یا سعدی نیست یا چنین جمله‌ای که به چوبک و هدایت منتسب کرده‌اند کاملا جعلی‌ست. به هرروی با بازنشر آنها ناخواسته به ادبیات ضربه می‌زند.
این روزنامه‌نگار حوزه کتاب و ادبیات در انتها بر لزوم بازدید و حمایت از نمایشگاه بین‌المللی کتاب تهران تاکید کرد و گفت: فکر نمی‌کنم رفتن به نمایشگاه یا تهیه آثار خوب از نشرهای معتبر، حتی به قولی پرسه زنی در این محفل دوست‌داشتنی نیاز به دعوت داشته باشد. هر کسی که خاطره‌ای از این مهمانی ادبی دارد خواه ناخواه وقتی را معین می‌کند و به آن سر می‌زند چون در نهایت می‌داند که نمایشگاه تنها مکانی برای کتاب‌های چیده شده در غرفه‌های رنگارنگ نیست بلکه یک رویداد ادبی بی‌تکرار است تا سالی دیگر که دوباره آثاری درخور توجه به چاپ برسند و مخاطبین آن را تهیه کنند.
چون به نظر شخص من، خرید یک سری از کتاب‌ها واقعا نیاز به بررسی دارد و غرفه‌های مختلفی که این آثار را عرضه می‌کنند به مخاطب این کمک را می کنند تا با درک بهتر و شناختی دقیق‌تر کتاب را خریداری کند.
سی‌وششمین نمایشگاه بین‌المللی کتاب تهران از ۱۷ اردیبهشت آغاز شده و تا ۲۷ اردیبهشت ۱۴۰۴ با شعار «بخوانیم برای ایران» در محل مصلای امام خمینی(ره) ادامه خواهد یافت. هم‌زمان با برگزاری بخش حضوری نمایشگاه کتاب ۱۴۰۴ تهران، بخش مجازی نمایشگاه نیز در سامانه book.icfi.ir امکان خرید غیرحضوری کتاب را برای علاقه‌مندان فراهم کرده است.
