بازگشت
«نمایشگاه کتاب» با مخاطبانی هدفمندتر از همیشه
1404/02/25-14:15
با نزدیک شدن به روزهای پایانی نمایشگاه بین‌المللی کتاب تهران، موج تازه‌ای از بازدیدها به راه افتاده است. صف‌های طویل در مقابل ورودی‌ها، سالن‌هایی که تا ساعاتی پس از غروب آفتاب هم از جمعیت خالی نمی‌شوند و غرفه‌هایی که پیوسته با پرسش‌های دقیق مخاطبان مواجه‌اند، همگی گواهی بر این است که نمایشگاه در واپسین روزهای خود رونق بیشتری گرفته است.
به گزارش ستاد خبری سی‌وششمین نمایشگاه بین‌المللی کتاب تهران، نکته قابل توجه در این دوره، صرفاً افزایش کمّی بازدیدکنندگان نیست؛ بلکه تغییری کیفی نیز در نوع حضور مخاطبان احساس می‌شود. دیگر کمتر می‌توان افرادی را دید که صرفاً برای گشت و گذار در راهروها و ورق‌زدن گذرای کتاب‌ها آمده باشند. مخاطبان امروز با لیست‌هایی مشخص، بودجه‌هایی تعیین‌شده و اهدافی روشن به نمایشگاه می‌آیند.
از گشت‌وگذار تا انتخاب آگاهانه
تا چند سال پیش، بسیاری از بازدیدکنندگان، نمایشگاه را نه برای خرید جدی، بلکه به‌عنوان یک اتفاق فرهنگی جذاب تلقی می‌کردند که با کمی تفریح و دید زدن کتاب‌ها همراه بود. اما حالا شرایط متفاوت شده است. وضعیت اقتصادی کشور، افزایش چشمگیر قیمت کتاب، و البته گسترش دسترسی به اطلاعات کتاب‌شناسی در فضای مجازی باعث شده است که مخاطب امروز پیش از حضور در نمایشگاه، با دقت بیشتری تصمیم بگیرد که چه می‌خواهد و از کدام ناشر یا نویسنده باید آن را تهیه کند.
در گفت‌وگویی با برخی بازدیدکنندگان، نکات قابل تأملی شنیده شد. یکی از آنان گفت: «با این قیمت کتاب‌ها، دیگر نمی‌شود بی‌هدف آمد و فقط گشت‌وگذار کرد. من از یکی دو ماه پیش شروع کردم به جست‌وجو در سایت‌ها و پیج‌های کتاب‌خوانی تا لیستی از کتاب‌هایی که واقعاً ارزش خرید دارند تهیه کنم.
یار مهربانی که هنوز خواستنی است
اگرچه قیمت کتاب برای بسیاری از مخاطبان به مانعی بزرگ تبدیل شده است، اما آن‌ها همچنان ترجیح می‌دهند از دیگر هزینه‌های زندگی بزنند تا سهمی برای خرید کتاب کنار بگذارند. کتاب برای این دسته از مخاطبان، نه یک کالای لوکس، بلکه ضرورتی فرهنگی و روحی است.
این عشق به «یار مهربان» است که باعث می‌شود برخی خانواده‌ها، با وجود هزینه‌های سنگین، بچه‌های خود را همراه بیاورند، ساعاتی در صف بمانند، و دست‌آخر با کیسه‌هایی پر از کتاب از نمایشگاه خارج شوند.
ناشران هم تغییر رفتار مخاطب را حس کرده‌اند
ناشران نیز با تأکید بر افزایش فروش در روزهای پایانی، به تغییر رفتار خریداران اشاره می‌کنند. یکی از ناشران کتاب‌های علوم انسانی گفت: امسال خریدارانی داشتیم که با فهرست آمدند، دقیق سؤال می‌کردند، و حتی درباره ترجمه‌ها یا چاپ‌های مختلف مقایسه می‌کردند. این یعنی مخاطب آگاه‌تر شده و انتخاب هدفمندتری دارد.
نمایشگاه کتاب، همچنان یک رویداد فرهنگی زنده
در روزهایی که بسیاری از رویدادهای فرهنگی در کشور با افت مخاطب مواجه شده‌اند، نمایشگاه بین‌المللی کتاب تهران توانسته با جذب پرشمار مردم، جایگاه خود را حفظ کند. هرچند که قیمت‌ها بالا رفته، سبد فرهنگی خانوار کوچک‌تر شده و دغدغه‌های معیشتی بیشتر شده‌اند، اما هنوز هستند کسانی که هزینه خرید کتاب را به جان می‌خرند، زیرا باور دارند که تغذیه روح، ضرورتی کم‌هزینه‌تر از آن چیزی است که تصور می‌شود.
نمایشگاه امسال، بیش از همیشه به ما نشان داد که مخاطب کتاب، نه تنها کم‌رمق نشده، بلکه هدفمند، آگاه و مصمم‌تر از گذشته در جست‌وجوی اندیشه و آگاهی است.
سی‌وششمین نمایشگاه بین‌المللی کتاب تهران از ۱۷ اردبیهشت شروع شده و تا ۲۷ اردیبهشت‌ماه ۱۴۰۴ با شعار «بخوانیم برای ایران» در محل مصلای امام خمینی(ره) برپا خواهد بود. این رویداد به‌صورت مجازی نیز در book. icfi.ir در حال برگزاری است.
