بازگشت
رجبی‌‌دوانی درباره تاریخ‌نگاری از اسلام با استناد به آثار بزرگان گفت
1404/02/27-14:01
یک محقق تاریخ اسلام تأکید دارد تاریخ نگاری ازصدر اسلام نیازمند مراقبت در اعتبار منبع است و محقق امروزی لازم است به آثار بزرگان دین توجه داشته باشد.
به گزارش سی‌و ششمین نمایشگاه بین‌المللی کتاب تهران، محمد حسین رجبی دوانی در گفت‌وگو با خبرنگار ستاد خبری تصریح کرد: یکی از مشکلات تاریخ نگاری دوران اسلامی این است که در این دوران با حاکمیت‌هایی مواجه بودیم که نمی‌گذاشتند مورخان آنچه رخ داده، روایت کنند. چرا که با منافعشان در تضاد بود.
وی افزود: اگر مورخی می‌خواسته با بی طرفی بنویسد، برخی مسائل را نقل نمی‌کرده است. گذشته از این، نگاه‌های اعتقادی مورخان نیز در مسائل تاریخی دخیل بوده است. مثلاً مورخی جبری مسلک بوده و در ارتباط با حوادثی که نقطه مقابل عقیده وی رفتار می‌کرده، با عینک بدبینی و تحریف، طرح مسئله می‌کرد.
محقق تاریخ اسلام و تشیع افزود: همچنین شیعه همواره در اقلیت و فشار بوده و اگر فرصتی هم برای طرح عقاید خود داشته از خود دفاع می‌کرده که مسلمان است و بیشتر معطوف به بحث امامت بوده و تاریخ نگاری برایش اهمیت نداشته است.
رجبی دوانی متذکر شد: از این حیث با مشکل تأمین منابع دست اول مواجه‌ایم و از طرفی غیر از این منابع چیزی در دست نداریم و اگر بخواهیم با عینک بدبینی به این مسئله نگاه کنیم، اصلاً نمی‌توانیم از آن‌ها استفاده کنیم و اگر بخواهیم کاملاً اعتماد کنیم، با مسائل غیرواقع خلط می‌شود.
این پژوهشگر و نویسنده افزود: به دلیل این مسائل، بین اهل تحقیق، معیارهایی پیش‌بینی شده است. از جمله اشتراک نقل‌ها در ارتباط با یک موضوع، در زمان‌ها و مکان‌های مختلف مورد تاکید است و اگر مسئله‌ای از سوی چند محقق مشترکاً عنوان شود، می‌توان اطمینان کرد که صحت دارد.
وی اضافه کرد: یا اگر واقعه‌ای را کس دیگری با صورت دیگری بررسی کرده و راجع به مواردی دیگر نقل قول او تفاوت‌هایی دارد، می‌توان استنباط کرد که حب و بغض را دخیل کرده است.
محقق تاریخ اسلام همچنین در پاسخ به این سوال که تکلیف محققان امروز چیست گفت: محققان امروز می‌توانند از نتیجه تحقیقات و نظرات بزرگان دینی بهره گیرند. در این راستا آرا و نظرات علامه جعفر مرتضی عاملی، علامه عسکری و استاد محمد باقر بهبودی پیشنهاد می‌شود.
رجبی دوانی گفت: کسی که رشته‌اش تاریخ نیست و بخواهد برود سراغ منابع دست اول، دچار مشکل می‌شود و بهتر است از نظرات چنین شخصیت‌هایی بهره مند شود.
نویسنده کتاب سیره امیرالمومنین(ع) همچنین درباره این اثر گفت: این کتاب در پنج جلد از آرا و عقاید مرحوم علامه علی کورانی است که جلد پنجم در مورد فاصله زمانی اتفاقات رفته بر امیرالمومنین علی(ع) از زمان حکمیت تا شهادت ایشان است.
وی ادامه داد: در این کتاب به ریزه‌کاری‌های بسیاری در تاریخ و سیره امام علی (ع) پرداخته شده است و برای فردی که می‌خواهد مطالعات جامعی در این زمینه داشته باشد، کتاب حجیمی است. پیشنهاد بنده تدوین یک کتاب چکیده از این پنج جلد است تا مخاطبان عمومی نیز بتوانند از آن استفاده کنند.
گفتنی است مجلد پنجم از سیره امیرالمومنین(ع) در غرفه انتشارات بین الملل نمایشگاه کتاب تهران رونمایی شد.
سی‌وششمین نمایشگاه بین‌المللی کتاب تهران از17 اردیبهشت آغاز شده و تا 27 اردیبهشت ماه 1404 با شعار«بخوانیم برای ایران» در محل مصلی امام خمینی (ره) ادامه خواهد یافت. همزمان با برگزاری بخش حضوری نمایشگاه کتاب 1404 تهران، بخش مجازی نمایشگاه نیز در سامانه book.icfi.ir امکان خرید غیرحضوری کتاب را برای علاقه‌مندان فراهم کرده است.
