اتفاق ویژه‌ای که در دوره سی‌وششم رقم خورد؛

همه چیز درباره اولین تجربه برگزاری «نشریاری» در نمایشگاه کتاب تهران

1404/02/27-16:52

در صنعت نشر، فلوشیپ (نشریاری) جایگاه ویژه‌ای دارد؛ چراکه به‌عنوان پلی میان فرهنگ‌ها و بازارهای مختلف عمل می‌کند و فرصت ترجمه آثار ادبی به زبان‌های دیگر را فراهم می‌آورد.

 

به گزارش ستاد خبری سی‌وششمین نمایشگاه بین‌المللی کتاب تهران، فلوشیپ (Fellowship) در ادبیات نشر بین‌الملل به‌عنوان یک گردهمایی تخصصی تعریف می‌شود که ناشران، نویسندگان، تصویرگران و نمایندگان ادبی را با هدف تقویت همکاری‌های حرفه‌ای و تجاری، گرد هم می‌آورد. این رویدادها که معمولاً در چارچوب نمایشگاه‌های بزرگ کتاب یا به‌صورت مستقل برگزار می‌شوند، بر سه محور اصلی استوار هستند: شبکه‌سازی حرفه‌ای  (Professional Networking)، مبادله حقوق نشر (Copyright Exchange) و توسعه بازارهای بین‌المللی (Market Expansion). فلوشیپ‌ها زمینه‌ای برای تبادل ایده‌ها، معرفی آثار به بازارهای جهانی و ایجاد ارتباطات پایدار میان فعالان صنعت نشر فراهم می‌کنند.

در صنعت نشر، فلوشیپ جایگاه ویژه‌ای دارد؛ چراکه به‌عنوان پلی میان فرهنگ‌ها و بازارهای مختلف عمل می‌کند. این رویدادها، به‌ویژه در حوزه کتاب کودک و نوجوان، از اهمیت بالایی برخوردارند؛ جایی که داستان‌ها و تصاویر می‌توانند فراتر از مرزهای زبانی و فرهنگی، مخاطبان گسترده‌ای را جذب کنند.

فلوشیپ‌ها از طریق مذاکرات مستقیم (B2B) و کارگاه‌های آموزشی، امکان خرید و فروش حقوق کپی‌رایت را تسهیل کرده و به ناشران کمک می‌کنند آثار خود را به زبان‌های دیگر ترجمه و منتشر کنند. نمونه‌های برجسته جهانی مانند فلوشیپ نمایشگاه کتاب بلونیا یا برنامه‌های مشابه در ترکیه و ایران، نقش کلیدی این رویدادها در جهانی‌سازی ادبیات را به‌خوبی نشان می‌دهند.

سال گذشته در سی‌وپنجمین نمایشگاه بین‌المللی کتاب تهران، چند طاق زرشکی‌رنگ در نیم‌طبقه مصلی امام خمینی (ره) برپا شد که محل نخستین فلوشیپ صنعت نشر بود؛ رویدادی که تنها یک روز برگزار شد و بیشتر جنبه معرفی ظرفیت‌ها را داشت. با روی کار آمدن سیدعباس صالحی به‌عنوان وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی، موضوع فلوشیپ در سی‌وششمین نمایشگاه بین‌المللی کتاب تهران پیگیری شد.

 

تمرکز فلوشیپ بر ادبیات کودک و نوجوان

نخستین فلوشیپ صنعت نشر ایران به حوزه ادبیات کودک و نوجوان اختصاص یافت؛ چرا که این حوزه در کشورهای مختلف، نقطه قرابت فرهنگی و معنایی مشترکی دارد: تربیت و رشد نسل آینده.

روز دوشنبه ۲۲ اردیبهشت‌ماه، نخستین فلوشیپ صنعت نشر از ساعت ۱۰ صبح در رواق غربی مصلی امام خمینی (ره) افتتاح شد. این مراسم با حضور مقامات و کارشناسان فرهنگی و اهالی قلم برگزار شد. در این رویداد ناشران، تشکل‌ها و آژانس‌های ادبی که پیش‌تر ثبت‌نام کرده‌ بودند، با دعوت‌نامه‌هایی که از طریق دفتر گرنت و انجمن ناشران ارسال شده بود. در این برنامه حضور یافتند.

همچنین از بعدازظهر دوشنبه نشست‌های B2B آغاز شد. این نشست‌ها به گفت‌وگوهای دوجانبه میان ناشران ایرانی و مهمانان خارجی اختصاص داشت.

 

کتاب‌های کودک ایران با الگوی فرهنگی ایران تصویرسازی می‌شود

ناشر اندونزیایی در گفت‌وگو با خبرنگار ستاد خبری سی‌وششمین نمایشگاه کتاب تهران درباره نخستین فلوشیپ صنعت نشر گفت: اولین‌بار است که به ایران می‌آیم و در چنین رویدادی شرکت می‌کنم. رویدادهایی مانند فلوشیپ بسیار می‌تواند به تعامل فرهنگی بین ناشران کمک کند.

این ناشر ادامه داد: بسیار برایم جالب است که مردم ایران تا این اندازه به کتاب‌وکتابخوانی اهمیت می‌دهند و انقدر هدفمند خرید می‌کنند.

او درباره وجه بارز کتاب‌های ایرانی تصریح کرد: آنچه که برایم در کتاب‌های ایرانی جالب بود، تصویرسازی کتاب‌های کودک بود. به نظر من کتاب‌های کودک ایرانی کاملا با فرهنگ و الگوی ایرانی تصویرسازی می‌شود و این خیلی خوب است.

وی درباره میزان قراردادهایی که با ناشران ایرانی تنظیم کرده است گفت: نزدیک ۱۵ قرارداد داشتم که یکی از آن‌ها مرحله بررسی گرنت را سپری می‌کند.

 

لزوم توجه به کشورهای منطقه در فلوشیپ

 

ناشر کویتی حاضر در سالن فلوشیپ نیز از ظرفیت‌های بازار کتاب کودک‌ونوجوان ایران می‌گوید: ایران با کشورهای منطقه قرابت‌های اسلامی و فرهنگی زیادی دارد. بنابراین می‌تواند همکاری‌های خیلی خوبی در زمینه گرنت کتاب‌ها داشته باشند.

 
وی درباره ارزیابی خود از سی‌وششمین نمایشگاه کتاب تهران و اولین دوره فلوشیپ گفت: زمانی که وارد نمایشگاه کتاب شدم، برگزاری این همه فعالیت فرهنگی برایم جالب توجه بود. مردم ایران به مطالعه خیلی علاقه ‌مندند. فلوشیپ هم به نظر من یک رویدادی است که کاملا هدفمند برگزار شده است از یک هفته قبل برنامه ملاقات‌ها مشخص شده بود و هر ناشر می‌توانست به راحتی برنامه‌ریزی داشته باشد.

 

امضای ۱۶۲ قرارداد در اولین فلوشیپ صنعت نشر 

به گفته علیرضا نوری‌زاده مدیرکل دفتر مجامع و تشکل‌های فعالیت‌های فرهنگی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، تا آخرین روز حضور  ناشران در اولین فلوشیپ صنعت نشر، تعداد قراردادها از 148 قرارداد پیشی گرفت و با امضای برخی از قراردادها در هتل محل اقامات ناشران به 162 قرارداد رسیدیم.

دبیر اجرایی طرح فلوشیپ با اشاره به اینکه این قراددادها به زبان‌های مختلف بوده است، گفت: چهار قرارداد به زبان ایتالیایی، دو قرارداد به زبان بنگالی، دو قرارداد به زبان اردو (پاکستانی)، شش قرارداد  به زبان پرتغالی، پنج قرارداد به زبان چینی، یک قرارداد به زبان روسی، یک قرارداد به زبان گرجی، شش قرارداد به زبان مالایی، پنج قرارداد به زبان مغولی، یک قرارداد به  زبان هندی، دو قرارداد به زبان اردو، پنج قرارداد به زبان آلبانیایی، یک قرارداد به زبان اندونزیایی، 17 قرارداد به زبان انگلیسی، شش قرارداد به زبان بنگالی، یک قرارداد به زبان  آسامی(هند)، یک قرارداد به زبان تامیلی، 13 قرارداد به زبان ازبکی، 27 قرارداد به زبان ترکی،29 قرارداد به زبان عربی، 9 قرارداد به زبان قرقیزی و 17 قرارداد به زبان نپالی، به عنوان پیش قرارداد به مرحله نهایی رسیده است.

سی‌وششمین نمایشگاه بین‌المللی کتاب تهران از ۱۷ اردیبهشت آغاز شده و تا ۲۷ اردیبهشت‌ ۱۴۰۴ با شعار «بخوانیم برای ایران» در محل مصلای امام خمینی(ره) ادامه خواهد یافت. هم‌زمان با برگزاری بخش حضوری نمایشگاه کتاب ۱۴۰۴ تهران، بخش مجازی نمایشگاه نیز در سامانه book.icfi.ir امکان خرید غیرحضوری کتاب را برای علاقه‌مندان فراهم کرده است.