بازگشت
کنار آمدن کلمات «مهارت» و «زندگی» چگونه امکان پذیر می‌شود؟
1403/02/28-21:32
یک پژوهشگر کودک گفت: وقتی کلمه «مهارت» را درکنار زندگی می‌گذاریم، باید این را بدانیم که قابلیت آموزش دارد و نباید فکر کنیم که خود به خود فرد آن را از محیط و خانواده کسب می‌کند؛ در واقع ابعاد مهم این مهارت‌ها باید مورد آموزش و توجه قرار بگیرد.
به گزارش ستاد خبری سی‌وپنجمین نمایشگاه بین‌المللی کتاب تهران، نشست استانداردهای کتاب مناسب و آموزش مهارت‌های زندگی برای کودکان، ۲۸ اردیبهشت ۱۴۰۳ در سرای اهل قلم کودک و نوجوان نمایشگاه بین‌المللی کتاب تهران برگزار شد.
مژگان فرهبد، عضو هیأت علمی پژوهشگاه مطالعات آموزش و پرورش در این نشست با اشاره به ضرورت آموزش مهارت‌های زندگی به کودکان گفت: مهارت‌های زندگی آن‌قدر واژه مصطلحی در جامعه ماست که خیلی اوقات به آن ساده نگاه می‌شود؛ غافل از اینکه مهارت‌های زندگی ابعاد مختلفی دارد که برای اینکه ما یک زندگی شاداب و موفق داشته باشیم، باید مورد توجه ویژه قرار گیرد.
وی افزود: اینکه استعدادها و نقاط قوت را بشناسیم و بتوانیم با دیگران ارتباط مؤثر برقرار کنیم و بتوانیم احساسات و آرزوهایمان را بیان کنیم، حل مسائل پیش‌رو در زندگی داشته باشیم و به‌طورصحیح هیجان‌هایمان را بیان و به‌طور مناسب تصمیم‌گیری کنیم و در یک کلام زندگی موفقی داشته باشیم، یعنی مهارت‌های زندگی را داریم و می‌توانیم زندگی را به خوبی پیش ببریم.
این پژوهشگر کودک و نوجوان ادامه داد: مهارت زندگی، توانایی رفتار سازگارانه و مثبت است که افراد را قادر می‌کند به‌طور مؤثر با نیازها و چالش‌های روزمره خود در زندگی مواجه شوند. همچنین برای این امر و برای مقابله با نیازها وچالش‌های زندگی ابعاد مختلفی مطرح می‌شود. به این ابعاد فقط در کتاب پرداخته نمی‌شود، بلکه در طول زندگی به مواردی برخورد می‌کنیم که فرزندان ما در مواجهه با مشکلات به جای حل کردن از آن رد می‌شوند. کودکان اغلب با هویت و وجود خود مشکل دارند که اینها همه با ابعاد مهارت‌های زندگی در ارتباط هستند.
وی با اشاره به ابعاد مهارت‌های زندگی، آنها را چنین برشمرد: مهارت‌های مدیریت هیجان، خودآگاهی و تاب‌آوری، مدیریت استرس، برقراری ارتباط، حل مسأله، تصمیم‌گیری، قاطعیت‌ورزی، کنترل خشم و تفکر انتقادی. در واقع وقتی کلمه مهارت را درکنار زندگی می‌گذاریم باید این را بدانیم که قابلیت آموزش دارد. نباید فکر کنیم که خود به خود فرد آن را از محیط و خانواده کسب می‌کند، در نتیجه ابعاد مهم این مهارت‌ها باید مورد آموزش و توجه قرار بگیرد.
ضرورت توانمندسازی کودکان برای کنش‌گری
سجاد مهدی‌زاده، پژوهشگر و عضو هیأت علمی دانشگاه امام صادق(ع) نیز در این گفت: در فضای تعلیم و تربیت اینکه فکر کنید ما باید کارهایی را انجام دهیم که کودکان تربیت شوند فکر درستی نیست. از یک جایی به بعد کودکان به راه خودشان می‌روند. کاری که ما باید انجام دهیم این است که کودکان را برای کنش‌گری توانمند کنیم. بنابراین والدین باید کمک کنند و تسهیل‌گر باشند که کودک در زمانی که خودش تنهاست مثل فضای مجازی، بتواند خودش را کنترل و از خود مراقبت کند.
وی افزود: شاید در حوزه کتاب‌های کودک و نوجوان تا چندسال پیش نگرانی این بود که چقدر کتاب کودک کم است، اما نگرانی ما این است که در این حجم کتابی که تولید می‌شود، کدام کتاب برای کودکان درست و کدام غلط است. والدین باید دقت داشته باشند کتاب در دنیای امروز یک رسانه است و رسانه باید بتواند مخاطب خود را جذب کند، لذا آن نویسنده یا ناشری می‌تواند موفق شود که غیر از محتوا دغدغه‌اش طرح جلد کتاب، تصویرگری و حتی عنوان آن کتاب هم باشد.
آموزش تک‌محوری برای کودکان آسیب‌زاست
وی با بیان اینکه والدین باید به این نکته دقت کنند که آیا محتوای کتاب‌ها می‌توانند به کودکان آسیب بزنند؟، گفت: من پاسخم نه است. گاه کتاب‌های مهارت زندگی می‌تواند علیه خود عمل کنند. برای مثال دوره‌های آموزش تفکر به کودک، کودکان را به سمت نسبی‌گرایی پیش می‌برد و حرف والدین خود را گوش نمی‌دهند. در حوزه تربیت جنسی کودکان هم بیشتر کتاب‌ها ترجمه هستند و اغلب آنها در حوزه آزار جنسی و مراقبت از حریم خصوصی است. این کتاب‌ها گاه باعث می‌شود به جای اینکه بر افزایش اعتماد به نفس کودک متمرکز شویم و به آنها متذکر شویم، حریم و حیا را حفظ کنند، آنها را نسبت به اطرافیان بدبین کنیم. آموزش وقتی تک محوری شود برای کودک آسیب‌زا می‌شود. بنابراین باید مهارت‌های لازم را برای مواجهه با چنین مشکلاتی به درستی به کودکان آموزش دهیم.
سی‌وپنجمین دوره نمایشگاه بین‌المللی کتاب تهران با شعار«بخوانیم و بسازیم» از ۱۹ تا ۲۹ اردیبهشت ۱۴۰۳ در محل مصلی امام خمینی(ره)به شکل حضوری و در سامانه ketab.ir به‌صورت مجازی برگزار می‌شود.
