بازگشت
خلاءهاي موجود در كتاب‌ها و مطبوعات چاپ سنگي و سربي
1390/02/22-08:30
به گزارش ستاد خبري سراهاي اهل قلم بيست و چهارمين نمايشگاه بين‌المللي كتاب تهران، در اين نشست دكتر «الريش مازرولف»، پژوهشگر حوزه آثار تاريخي چاپي، سيد فريد قاسمي، محقق حوزه تاريخ مطبوعات ايران، علي بوذري و محمد غلامي جليسه مشكلات و نقيصه‌هاي مربوط به كتاب‌ها و مطبوعات چاپ سنگي و سربي ايران را بررسي كردند.
دكتر الريش مازرولف در ابتداي اين نشست با اشاره به برخي اقدامات انجام شده در حوزه چاپ سنگي دوران قاجار، گفت: منابع بسيار محدودي در حوزه تاريخ چاپ سنگي و سربي ايران وجود دارد كه اغلب آنها توسط خاورشناسان اروپايي انجام شده است.
وي ادامه داد: با مراجعه به دايره‌المعارف‌هاي اسلام وايران مي‌توان نمونه‌اي از اين تاريخچه را مشاهده كرد و برخي ديگر نيز در سال‌هاي اخير توسط مترجمان به زبان فارسي ترجمه شده است.
مازرولف با بيان اينكه چاپ در قرن نوزدهم به ايران رسيده، اظهاركرد: در قديم، كارشناسان و محققان بسياري به ايران آمدند و كتاب‌هاي فارسي زبان را خريداري كردند، اما زماني كه كتاب‌ها را به كشور خود بردند آنها را در كتابخانه نگه‌داشتند و هيچ استفاده علمي و تحقيقاتي از آن انجام ندادند.
وي تصريح كرد: كتاب‌هايي كه در اين حوزه منتشر شده، اغلب ناشناخته باقي مانده و هيچ اقدامي براي شناسايي آنها انجام نشده است و معتقدم بايد دانشجويان و محققان ايراني در اين زمينه گام‌هاي بلندي بردارند.
در ادامه اين نشست، سيد فريد قاسمي، كارشناس و پژوهشگر حوزه تاريخ مطبوعات نيز در سخناني به تاريخچه مطبوعات فارسي در ايران اشاره كرد و گفت: مطبوعات فارسي چاپ ايران از سال 1252 قمري در ايران با انتشار پيش‌شماره اولين نشريه ايراني شكل گرفت و سپس در سال 1353 نخستين شماره اين نشريه منتشر شد.
وي افزود: 60 سال پيش از آن نيز نخستين ستون مطبوعات فارسي در هند راه‌اندازي و پس از آن نيز نخستين نشريه فارسي در هند منتشر شد.
قاسمي با بيان اينكه انتشار نشريه چاپ سنگي و سربي نيز در كشور با چالش‌هايي روبرو بوده، ادامه داد: در سال‌هايي چاپ سربي رواج بسياري در كشور پيدا كرد كه خوشنويسان به دليل نفوذ گسترده‌اي كه در بين مردم جامعه داشتند، توانستند چاپ سربي را از گردونه خارج و بار ديگر موجب رواج چاپ سنگي شوند.
وي تصريح كرد: نخستين افراد ايراني كه در حوزه پژوهش‌هاي مطبوعات فعاليت كردند نيز ميرزامحمدعلي شيباني، عبدالحميد چهره‌نماي ايراني و محمدعلي تربيت بودند.
قاسمي با بيان اينكه اين سه ايراني، مطبوعات قبل از دوران مشروطييت را بررسي كرده اند، يادآورشد: نخستين رساله مستقل درباره مطبوعات ايران اغلب در سفرنامه‌ها و مقالات ارايه شده است، راينو سركنسول انگلستان در شهر رشت، سال 1329 نخستين رساله خود را درباره مطبوعات ايران منتشر كرد.
وي يادآور شد: در آن زمان محمدعلي تربيت به عنوان يكي از محققان ارزشمند ايراني، مجموعه‌اي از مقالات مطبوعات ايران را گردآوري و براي ادوراد براون ارسال كرد، وي نيز با افزودن حواشي و نكته‌‌هايي اين كتاب را به دست ناشر خارجي سپرد و اين كتاب پس از سال‌ها به كوشش محمد عباسي و رضا صالح‌زاده به فارسي برگردانده شد.
قاسمي با بيان اينكه بايد در حوزه تاريخ كتاب و مطبوعات چاپ سنگي و سربي تحقيق و پژوهش جدي انجام شود، عنوان كرد: بسياري از فعاليت‌هايي كه در اين زمينه انجام شده مقطعي بوده، در حالي كه نياز به بانك اطلاعات كامل و مدون از اين تاريخ در داخل كشور وجود ندارد.
مجيد غلامي‌جليسه، ديگر سخنران اين نشست نيز در سخناني گفت: ما در تاريخ‌نگاري چاپ دچار خلاءهاي بسياري هستيم و اين خلاء ناشي از شناخت موضوع، انتخاب، شيوه و نحوه ارايه تحقيقات است.
وي افزود: نبود نظام آكادمي و استاندارد در حوزه پژوهش و چاپ از بعد فرهنگي، اجتماعي، هنري و اقتصادي ديگر خلاء موجود در اين بخش به شمار مي‌آيد.
غلامي با بيان اينكه پژوهشگران ما هنوز ابعاد زيادي را در اين حوزه تجربه نكرده‌اند، يادآور شد: معتقدم براي تحقيق و پژوهش در اين حوزه بايد به موضوع، احاطه كامل داشتيه باشيم زيرا صنعت چاپ داراي بخش‌هاي مختلفي است.
وي يادآور شد: بخش عمده‌اي از كتاب‌ها و منابع مورد نياز محققان و پژوهشگران حوزه تاريخ و چاپ سنگي در داخل كتابخانه‌هاست و كمتر كسي از وجود آنها خبر دارد.
بيست و چهارمين نمايشگاه بين‌المللي كتاب تهران تا شنبه 24 ارديبهشت ماه در مصلاي امام خميني (ره) برپاست.
