بازگشت
شمعی با این کتاب روشن کردم
1403/02/27-20:01
مالک شجاعی جشوقانی گفت: ایده علوم انسانی تلاش برای احصاء علوم متناسب با آمال انسان ایرانی در زیست‌بوم ایران است و من شمع اول را روشن کردم و به جای لعنت فرستادن به تاریکی که زخم بر وجدان انسان ایرانی امروز می‌زند، به وسعت خودم شمعی با این کتاب روشن کردم.
به گزارش ستاد خبری سی‌وپنجمین نمایشگاه بین‌المللی کتاب تهران، از کتاب «ایده علوم انسانی؛ تاملاتی بر تجربه ایران معاصر» با حضور مالک شجاعی، نویسنده کتاب و پژوهشگر فلسفه و مصطفی تقوی، مدرس فلسفه علم، پنجشنبه، بیست و هفتم اردیبهشت ماه ۱۴۰۳، در گوشه نقد نمایشگاه کتاب رونمایی شد.
مالک شجاعی، نویسنده کتاب گفت: ایده کتاب علوم انسانی؛ تاملاتی بر تجربه ایران معاصر از سال ۱۳۹۴ تا ۱۳۹۶ شکل گرفت و طی گفت‌وگو با استادان شاخص علوم انسانی پایه‌ریزی شد. از تاثیرگذارترین استادان در شکل‌گیری کتاب، استاد قانعی‌راد، رئیس سابق انجمن جامعه‌شناسی بود.
شجاعی در ادامه با مرور تاریخ علوم انسانی در ایران و جهان افزود: ما ایرانیان صرف‌نظر از سنت فکری فلسفی در ایران قبل از اسلام و ایران اسلامی کمتر از صد سال است که با مفهوم علوم انسانی به نحو آکادمیک آشنا شده‌ایم. ما با علوم انسانی با تاسیس مدرسه علوم سیاسی قبل از مشروطه آشنا شدیم و باید پرسید که در صد سال اخیر، علوم انسانی در ساحت زیست به ما ایرانیان چه خدمتی کرده است و آیا علوم انسانی ما غرب زده است؟ این در حالی است که تمدن غرب در چهار دوره فکری یونان باستان، قرون وسطی، دوره جدید و دوره معاصر تعریف شده است که طی دو هزار سال متفکران و متن‌های کلیدی را به جهان عرضه داشته است.
او ادامه داد: حال باید پرسید ما ایرانی ها به علوم انسانی چه دادیم؟ چه در ایران قبل از اسلام و چه در ایران پس از انقلاب اسلامی که تعریف جدیدی از انسان و جامعه داشتیم. آیا برای زیست‌بوم ایران، علوم انسانی ارائه دادیم یا از ترجمه‌ها صرفا استفاده کردیم. در این کتاب همچنین تاملات علوم انسانی در ایران پس از انقلاب در سه ساحت معرفت‌شناسی، نهادی و گفتمانی ارزیابی شده و برای اولین بار این تحلیل سه سطحی انجام گرفته است.
شجاعی با اشاره به کارکرد علوم انسانی گفت: بزرگترین کارکرد علوم انسانی درمان دردهای جامعه انسانی است و این یک اسراف پرهزینه فکری اخلاقی است که سی درصد توسعه آموزش عالی داریم، ولی سه مسئله از مسائل زیست‌بوم فرهنگی و اجتماعی ما حل نشده باشد. حکمت حکومت یعنی حکمرانان ایده‌های کلان حکمرانی را از آکادمی بگیرند و این مهم در آموزه‌های دینی ما نیز توصیه شده است.
وی در پایان بیان کرد: چه کسی متولی صورت‌بندی تئوری سعادت انسان ایرانی است؟ آمال ما ایرانیان چیست؟ سیاست‌گذاری در شورای عالی انقلاب، حوزه علمیه و... در تئوری سعادت انسان کم رنگ و غایب است. این کتاب یک تلاش دانشجویی برای طرح مسئله است و کار علوم انسانی تلنگرزدن به غفلت انسان در زیست بوم فکری خود است. ایده علوم انسانی تلاش برای احصاء علوم متناسب با آمال انسان ایرانی در زیست‌بوم ایران است و من شمع اول را روشن کردم و به جای لعنت فرستادن به تاریکی که زخم بر وجدان انسان ایرانی امروز می‌زند، به وسعت خودم شمعی با این کتاب روشن کردم.
مصطفی تقوی، استاد فلسفه علم گفت: این کتاب ما را به خودآگاهی در علوم انسانی می‌رساند. در این کتاب آقای شجاعی با خون دل نوشته‌اند که از ۷۰۰ مجله علوم انسانی در کشور هیچ کدام به هفت مسئله بومی زیست اجتماعی نپرداخته‌اند. در یک مدل ساده می‌توان از پنج عنصر و مولفه علوم انسانی نام برد. مولفه اول نهادهای علوم انسانی همچون دانشگاه‌ها، حوزه های علمیه و ... است. مولفه دوم انسان‌های ذیل علوم انسانی، همچون استادان، دانشجویان، پژوهشگران و... است. مولفه سوم، سیاست‌گذاری و زیرساختارهای علوم انسانی است. مولفه چهارم، منابع الهام‌بخش برای علوم انسانی است که از متون علوم انسانی غربی تا علوم انسانی اسلامی و ایرانی را شامل می‌شود و مولفه آخر، عرصه ظهور علوم انسانی است. آیا ما به مسائل داخلی علوم انسانی می‌پردازیم یا علوم انسانی ما به جهان ارائه می‌شود.
تقوی در پایان نشست بیان کرد: امیدواریم این شمع روشن بماند و با نگاهی از بالا به علوم انسانی به خودآگاهی برسیم. تمام علوم از سنت‌ها تغذیه می‌کند و باید به خاستگاه این علوم توجه کنیم و این سنت‌ها مبنای راهبردی توسعه علوم انسانی است. به نظرم سیاستگذاران ما متوجه اهمیت علوم انسانی نشده‌اند و در وضعیت تاریخی امروز باید رویکرد انتقادی به سنت خودمان و غرب داشته باشیم.
سی‌وپنجمین دوره نمایشگاه بین‌المللی کتاب تهران با شعار «بخوانیم و بسازیم» از ۱۹ تا ۲۹ اردیبهشت ۱۴۰۳ در محل مصلی امام خمینی(ره) به شکل حضوری و در سامانه ketab.ir به صورت مجازی برگزار می‌شود.
