بازگشت
خلا پژوهش‌های دقیق هنری
1403/02/27-20:19
غربی‌ها درباره ما چه می‌اندیشند؟ این موضوع شاید از مهم‌ترین بحث‌ها در میان ایرانیان است. همواره یا در آن اغراق می‌شود یا با نگاه تحقیرآمیز به ایرانی‌ها نگاه می‌شود. کمتر پژوهشی یافت می‌شود که با نگاه واقع‌بینانه درباره نگاه غربی‌ها به ما پرداخته باشد.
به گزارش ستاد خبری سی‌وپنجمین نمایشگاه بین‌المللی کتاب تهران، رونمایی کتاب «هنر ما از نگاه آنها»، مطالعات غرب درباره هنرهای تجسمی پساانقلاب، روز پنج‌شنبه ۲۷ اردیبهشت ۱۴۰۳ با حضور هادی بابایی فلاح و محمدرضا وحیدزاده در سالن «گوشه نقد» نمایشگاه کتاب تهران برگزار شد.
اثری مرجع و تخصصی
هادی بابایی فلاح، استادیار پژوهشگاه میراث فرهنگی با تاکید بر ارزشمند بودن این اثر پژوهشی بیان کرد: این کتاب یک اثر مرجع و تخصصی است درباره اینکه امروزه در جهان غرب درباره هنر ایرانی‌ها در ۴۰ سال اخیر چگونه می‌اندیشند. نویسنده اثر، زهرا عبدالله، از پژوهشگران برتر در این حوزه است. کتاب نیز در میان آثار پژوهشی در زمینه هنر از سوی وزارت ارشاد رتبه یک را دریافت کرد.
او افزود: هنر ما از نگاه آنها، پروژه‌ای بود که مشترکا توسط پژوهشگاه میراث فرهنگی و پژوهشکده فرهنگ و هنر تعریف شده بود. این کتاب به پژوهش‌های انجام شده درباره هنرهای تجسمی در کشورهای آمریکا، فرانسه، انگلستان و آلمان می‌پردازد.
توجه به نقاشی دیواری
بابایی فلاح گفت: به واسطه کتاب، متوجه اهمیت این کشورها به حوزه‌هایی می‌شویم که خود آنها را بی‌اهمیت می‌پنداریم. مثلا نقاشی دیواری با موضوع شهدا یکی از سوژه‌های پژوهشگران غربی بوده است. کتاب دارای پیشینه‌شناسی تخصصی است، اما از این حد نیز فراتر رفته است. جای تحلیل‌ها و تفسیرهای نویسنده اگرچه خالی است، اما کتاب بدون این تحلیل‌ها نیز اطلاعات کافی به مخاطب می‌دهد. هنر ما از نگاه آنها، نخستین پژوهش در این حوزه است و باید پژوهش‌های بیشتری در این زمینه صورت بگیرد. این کتاب بیشتر شبیه به رساله دکتری است.
کتابی دقیق با خوانشی دشوار
بابایی فلاح ادامه داد: فصل‌بندی، روش‌شناسی و طرح پژوهشی کاملا دقیق انجام شده است. اما خوانش کتاب برای عموم مردم دشوار است. پژوهش به‌شدت تخصصی است و می‌توان از آن موضوعات تخصصی برای تحقیق استخراج کرد.
او با انتقاد به‌عنوان کتاب گفت: بسیاری معتقدند واژه پساانقلاب، درست نیست و به این معناست که انقلاب واقعه‌ای بوده که رخ داده و تمام شده است. چهار نوع پژوهش در دل این پژوهش وجود دارد. یکی از پژوهش‌هایی که در این کتاب آمده، پژوهش آقای کشمیری‌شکن است. او یک پژوهشگر ایرانی است که در غرب به تحقیق درباره هنر ایرانی پرداخته است.
این مدرس هنر با اشاره به اینکه در ایران پژوهشگر هنری به میزان کافی نداریم، بیان کرد: تعداد پژوهشگران در زمینه موسیقی به تعداد انگشتان دست است. شاخه‌های دیگر هنری نیز مورد توجه پژوهشگران اندکی قرار گرفته است. تضمینی وجود ندارد که از این پس، پروپوزال‌های تخصصی به ما ارائه شود. کتاب مملو از اصطلاحات تخصصی، رویکردهای پژوهشی و تعابیر تخصصی است. در کتاب پیشنهادهایی نیز برای پژوهش و تحقیق در این زمینه ارائه شده است.
اثری شاخص در حوزه هنر
محمدرضا وحیدزاده، مدیرکارگروه هنر انقلاب در پژوهشکده فرهنگ و هنر درباره کتاب هنر ما از نگاه آنها گفت: این کتاب، اثری شاخص است. ما درباره پژوهش‌های کشورهای غربی درباره هنر خودمان بی‌اطلاعیم. جلد کتاب تلنگری به مخاطب می‌زند. عنوان نیز به خوبی جرقه‌ای در ذهن مردم ایجاد می‌کند.
او تاکید کرد: این کتاب به پژوهش‌های صورت گرفته در آمریکا، انگلیس، فرانسه و آلمان در بازه زمانی پس از انقلاب می‌پردازد. کار پژوهشی درست باید محدوده زمانی و مکانی را مشخص کند.
هنرهای تجسمی، سنگ بنای دیگر هنرها
وحیدزاده با اشاره به اینکه هنرهای تجسمی، سنگ بنای هنرهای دیگر است، بیان کرد: در تاریخ هنر یا معرفی مکاتب هنری، نخست آثار منتشر می‌شوند یا اینکه چگونگی شکل‌گیری این مکاتب در هنرهای تجسمی معرفی می‌شوند. پژوهش‌های هنری تاثیری بر هنر ندارند و هنر از پژوهش‌ها بهره‌ای نمی‌برد. از نکات مهم این کتاب، واقع‌بینانه بودن آن است. در گفت‌وگوهای عامیانه درباره نظر غربی‌ها نسبت به ایران یا با خودتحقیری یا خودستایی همراه است. پژوهشگران باید موضوعات راهبردی و خلاقانه برای پژوهش خود انتخاب کنند که بکر، بدیع و خلاقانه باشد.
سی‌وپنجمین دوره نمایشگاه بین‌المللی کتاب تهران از ۱۹ تا ۲۹ اردیبهشت ۱۴۰۳ در محل مصلی امام خمینی(ره) به شکل حضوری و در سامانه ketab.ir به صورت مجازی برگزار می‌شود.
